پيدا كردن جهات با استفاده از حركت ظاهري خورشيد .
براي جهت يابي از اين طريق به ترتيب زير عمل ميكنيم :
قطعه چوبي را مطابق شكل زیردر روي زمين به صورت عمودي قرار مي دهيم (يا استفاده از تير برق ، گـل و درخـت و…)
سايه سر چوب را با يك تكه سنگ يا چيز ديگري علامت گذاري ميكنيم .
پس از يك ربع ساعت دوباره سايه سر چوب را كه تغيير كرده است علامت گذاري ميكنيم .
سپس به وسيله خطي اين دو نقطه را در روي زمين به يكديگر وصل مي كنيم و امتداد مي دهيم .
مشاهده مـي كنـيم كـه جهت حركت سايه از مغرب به طرف مشرق است .
اگر به هر نقطه از اين خط خطي عمود كنيم امتداد شمال و جنوب به دست مي آيد . به عبارت ديگر ، اگر فرد ناظر پاي چپ خود را روي علامت اول و پاي راست خود را روي علامت دوم بنهد ، روي او به طرف شمال خواهد بود .
جهت يابي با ساعت عقربه ای.
در اين روش( شكل ۲ )به ترتيب زير عمل ميكنيم.
ساعت عقربه اي را با وقت محلي تنظيم مي كنيم ، سپس آن را طوري در دست مي گيريم كه سايه عقربه سـاعت شـمار كه به طرف خورشيد گرفته شده در زير خودش قرار بگيرد .
نيمساز زاويه اي را كه عقربه ساعت شمار با عدد ۱۲ مي سازد رسم،ميكنيم .
نيمساز زاويه جهت جنوب را نشان مي دهد دانستن اين نكته ضروري است كه در نيمكره ي جنوبي، نيمساز رسم شده ي فوق جهت شمال را نشان خواهد داد . با دانستن وقت ( مثلا با وجود ساعت كامپيوتري ) مي توان با دو عدد چوب
كوتاه و بلند و يا دو عدد باتون كه كوتاه و بلند باشد شبيه ساعت را ساخت،كه عقربه هاي آن روي وقت مورد نظر ميزان شده باشند و بدين ترتيب جهت را توسط ساعت رسم شده مشخص كرد .
مطابق روش بالا با دانستن زمان مي توان جهت را پيدا كرد .
همچنين با دانستن جهت ، مي توان وقت را تعيين كرد و با ساختن ساعت آفتابي وقت را مي توان به دست آورد .
طريقه ي جهت يابي توسط نصب قطعه چوب :
پس از پيدا كردن جهت نيم صفحه اي در پاي قطعه چوب و كمان اين نيم دايره به ۱۲ قسمت مساوي تقسيم مي شود كه هر كدام از اين قسمتها نشانه يك ساعت از روز هستند . ادامه ي سايه قطعه چوب وقت روز را نشان مي دهد.
