تحلیل حادثه پل خواب
باید به کسانی که جهان بشری را ساده می پندارند و همواره در جستجوی احکام اسان فهم و سرراست هستند بگویم، کاش حقیقت همواره پشت شیشه نشسته و درک ان اسان بود.حقیقت در تغییر و تحول و‌چرخش است و تنها ذهن فعال و پویا راه به ان دارد.
باید برای درک حقیقت مجهز به سلاح اندیشه و در راه حصول ان شکیبا بود.
هر یک از این حالتهایی که در اینجا شمرده میشود احتمال وقوع در واقعیت دارند و هر کدام از ما گوشه ای از انرا تجربه کرده ایم اما همواره انها را بی اهمیت شمرده و نادیده گرفته ایم.
بی شک, انگیزه ها و اخلاقیات در داوری ها اهمیت بسزایی دارند.
ما علاقه زیادی به غلو و بزرگنمایی داریم بدون انکه توجهی به عواقب ان داشته باشیم.
متاسفانه صفت شنیع دروغگویی چنان فراگیر شده است که در موقعیتهای خاص، فضیلت اخلاقی به شمار میرود.
وقتی لیدر یا شخصیت محبوب ما با زیرکی حقایق را تحریف نموده و از زیر بار انتقادات شانه خالی میکند و ما را در برابر رقبا سربلند میسازد یا از مناقع ما دفاع میکند، نه تنها کوچکترین اهمیتی به دروغگویی او نمیدهیم بلکه با تمام وجود او را می ستاییم.
در راه دفاع از خویش، دوستان و باشگاه خود، هر اصل اخلاقی را زیر پا میگذاریم و انرا مرام گذاشتن برای رفقا و یا زرنگی و…مینامیم.
به تحلیل حادثه فرضی کهار برگردیم.
– اگر راهنما گفته باشد از مسیر مطمئن نیستم و پیشنهاد توقف تیم تا بهتر شدن هوا را داده باشد، نحوه و دلیل تصمیم سرپرست برای ادامه حرکت، اهمیت می یابد.
ممکن است سرپرست به دلیل نامعلوم بودن اینده هوا و نزدیکی به تاریکی و وضع نامناسب بعضی از اعضای تیم ،پیشنهاد توقف را رد کرده باشد.
در اینصورت چه کسی مقصر است؟
ایا راهنما مقصر است؟
به سختی بتوان وی را مجرم دانست.در این حالت باید دلایل سرپرست برای عدم توقف تیم را بررسی کرد.
میتوان از سرپرست و راهنما پرسید چرا راهنما همراه با یکی دو تن برای شناسایی دقیق و محتاطانه هر قسمت از مسیر جلوی تیم اعزام نشده اند؟
این کار ،حرکت تیم را کند میکند اما گروه مسیریاب فرصت بررسی دقیقتری برای دوری از کلاهک برفی و پرتگاه دارند. شاید این پرسش بیشتر متوجه سرپرست باشد تا راهنما.
– اگر سقوط افراد در اغاز خرابی هوا و بصورت غافلگیرانه رخ داده باشد ،اگرچه همه پرسشهای گفته شده به جای خود باقیست اما نسبت به اینکه از حرکت در هوای خراب مدتی گذشته باشد طوریکه انها فرصت تحلیل شرایط جدید و اتخاذ تصمیم درست را داشته اند، متفاوت است. در حالت استمرار وضع، پرسش های بیشتر و جدیتری مطرح میشود.
– نهایتا همه این بحثها با این پرسش کلیدی کامل میشود که ایا راهی برای نجات تیم وجود داشته است؟
اگر پاسخ مثبت باشد، پرسشها پیرامون ان ادامه میابد.
– بیایید فرض کنیم راهنما صلاحیت لازم را داشته ، کسی برای مسیر غلط هشدار نداده باشد یا هشدارها صرفا اخطارهای کلی مثل ” مبادا سقوط کنیم” باشد، که هیچ ارزش عملی ندارند و راهنما در نظر و عمل به ان توجه داشته است.
علاوه بر ان تیم مسیریاب تشکیل شده و با دقت و به اندازه مقدورات تلاش کرده باشد.
اما با وحود همه این اقدامات احتیاطی، تیم نادانسته از لبه یک کلاهک برفی عبور کرده و پای یکی از دو نفر اخر لغزیده و بر زمین افتاده و کلاهک که تا ان لحظه فشار تیم را تحمل کرده، فرو ریخته و دو نفر اخر را به پایین کشیده است.
ایا در اینصورت، اشتباه راهنما وی را در جایگاه مجرم و مقصر مینشاند؟
جرم او چیست؟
ممکن است سرپرست به دلیل بی اطلاعی از هوا یا بی توجهی به ان یا اقدامات دیگر مورد پرسش قرار گیرد اما برای راهنمای لایقی که نهایت تلاش خود را در راه انجام وظیفه به خرج داده است، چه قصوری میتوان قایل شد؟
راهنما و سرپرست روباتهای بی اشتباه نیستند .(هرچند که روباتها هم فارغ از خطا نیستند.)
انها و سایر اعضا انسانهایی با محدودیتهای طبیعی و اشتباه در محاسبات و عملیات هستند و انتظار خطاناپذیری انها خطای بزرگتر عقلانی و نظری است.
خطای برای همه افراد قابل انتظار است، انچه قابل قبول نیست، رفتار غیر مسئولانه و عدم برنامه ریزی و‌پیش بینی برای پیشگیری از خطا و عدم تلاش برای جبران انست.
گم کردن مسیر در شرایطی که فقط دو متر دورتر دیده میشود اشتباه محتملی است که شرایط طبیعی به تیم فرضی ما تحمیل کرده و راهنما را با وجود همه کوششهای مسئولانه اش شکست داده است.
توجه کنید که در همه حالات گفته شده ،خطای ورزشی یعنی گم کردن مسیر و شرایط مکانی وزمانی و فیزیکی وقوع حادثه، ثابت است ولی ماهیت مجرمانه عملکرد افراد یکسان نیست و در حالت اخر، اساسا جرمی وجود ندارد.
(ادامه قسمت ۳۶ در صفحه بعد)
(صفحه دوم قسمت ۳۶)
انچه مبنای جرم و‌تقصیر است و باید مبنای داوری قرار گیرد، فراتر از رفتارهای قانونی و فنی و رعایت مقررات ، رفتار صادقانه، مسئولانه ، شجاعانه و… راهنماست.
