آسیبهای ناشی از برخورد مستقیم صاعقه در کوهنوردی
برخورد مستقیم صاعقه با انسان موجب ایجاد آسیبهای بسیار جدی جسمانی در افراد میشود که میتوان از میان آنها به موارد زیر اشاره کرد:
• انقباض عضلانی ناگهانی، پارگی عروق، شوک و افزایش سموم بافتهای بدن
• آسیب عضلانی و نارسایی کلیه
• وقفه در دستگاه تنفسی و قلب، انقباض عروقی (عرق سرد)
• افزایش فشار خون بطور موقت
• سکته قلبی، انسداد عروق و ترومبوز (بروز لختههای خونی در عروق)
• آسیب ارگانهای شکمی، پارگی طحال و کلیه (موارد نادر)
• آسیب سیستم مغز و نخاع
• آسیب روانی (شایع)
• آب مروارید چشم
• آتروفی عضلات
• پارگی پرده گوش
با توجه به آسیبهای جدی و گاها جبران ناپذیزی که برخورد مستقیم صاعقه سبب آن میشود،ضروری است که طبیعتگردان و کوهنوردان اصول ایمنی و راههای مقابله با صاعقه در کوهنوردی را فرا گیرند تا از صاعقه زدگی در کوهستان و طبیعت تا درصد زیادی در امان بمانند.
رنگ صاعقه نمایانگر چیست؟
درواقع رنگ صاعقه میزان حرارت آن را بیان میکند، رنگ بنفش خنکترین و صاعقه سرخ داغترین نوع در کوهستان و طبیعت هستند.صاعقه در رنگهای دیگری نیز اتفاق میافتد که هر چه این رنگ به سرخ نزدیکتر باشد میزان دمای آن بیشتر است.علاوه بر درجه حرارت، رنگ صاعقه میتواند نشانه یک تغیرات آب و هوایی خاص نیز باشد که بشرح زیر هستند:
۱- بروز صاعقه آبی به معنی شرایط رگبار و تگرگ در کوهستان است.
۲- بروز صاعقه قرمز به معنی بارش باران است.
۳- بروز صاعقه زرد به معنی وجود گرد و غبار در هوا است.
۴- برزو صاعقه سفید به معنی خشکی و عدم رطوبت هوا است و اغلب باعث آتشسوزی در جنگلها میشود.
اقدامات لازم هنگام مقابله با صاعقه در کوهنوردی:
اگر در شرایط غیرمنتظره گرفتار شدید و حرکت، خودش کاری غیر ایمن بود (مثلاً گروه در یک مکان مسطح و باز گیر افتاده بود) اعضای گروه میبایست با فاصله حداقل ۱۵متری از یکدیگر،پخش شوند تا در صورت برخورد صاعقه با فردی،دیگران صدمه نبینند.حالت صاعقه را به خود بگیرید (نشستن به صورت چمباتمه بر روی یک عایق روی زمین و قرار دادن دستها بر روی گوش و دور کردن کلیه اجسام فلزی و رسانای الکتریسیته و همچنین وسایل خیس از خود.)پاهایتان را کنار هم قرار بدهید و بصورت چمباتمه روی زیرانداز عایقتان یا یک عایق دیگر چندلا شده بنشینید. اشیاء نزدیکتان یا وسایل رسانای الکتریسیته را لمس نکنید.
مقابله با صاعقه در فضای باز
۱ـ در زمان ایجاد صاعقه،از ایستادن در مناطق مرتفع همچون تپه، کوه یا روی ساختمان های بلند بپرهیزید.
۲ـ بعد از دیدن نور حاصله از رعد و برق تا شنیدن غرش آسمان حداکثر۳۰ثانیه فرصت دارید تا خود را به منطقه ای امن برسانید.تا ۳۰دقیقه بعد از شنیدن آخرین غرش در همان مکان بمانید.
۳ـ از پناه گرفتن زیر درختان بلند بپرهیزید، زیرا در اثر برخورد برق و حرارت حاصله از آن، امکان آتش سوزی یا دونیم شدن درخت وجود دارد.
۴ـ از سیم های برق هوایی (کابل های فشار قوی)، لوله ها یا سازه های فلزی، مخازن، شیشه ها، میله و حصار فلزی باغات و آب رودخانه فاصله بگیرید.
۵ـ از تجهیزاتی که هادی جریان الکتریسیته هستند همچون تراکتور، موتورسیکلت، دوچرخه و بیل های فلزی دوری کنید.
۶ـ اگر در جنگل هستید در صورت امکان از آن ناحیه دور شوید. در غیر این صورت زیر درختان کوتاه و تنومند پناه بگیرید.
۷ـ از قرار گرفتن در آلونک یا ساختمان های تک و منفرد در فضای باز خودداری کنید.
۸ ـ اگر در داخل قایق یا در حال شنا کردن هستید بلافاصله از آب خارج و بدن تان را خشک کنید.
۹ـ اگر در اتومبیل هستید از دست زدن به قسمت های فلزی خودرو اجتناب کنید. خودرو را در مکانی امن و به دور از درختان بلند پارک کنید. موتور را خاموش کرده، آنتن ماشین را پایین بکشید و از وسیله نقلیه خارج نشوید.
۱۰ـ هنگام صاعقه می توانید به ایستگاه مترو بروید.
۱۱ـ به محض شروع رعد و برق، موبایل خود را سریع خاموش و از بدنتان دور کنید.تلفن همراه روشن، یکی از قوی ترین و خطرناک ترین وسایلی است که در فضای باز، خطر برق گرفتگی را دوچندان میکند.
وضعیت هوا در کوهستان یه یکباره تغییر میکند و ممکن است شما هرگز احساس نکنید که در یک ابر باردار گرفتار شدهاید اما با غرّش انفجار گونهی یک رعد که در نزدیکی شما روی داده است،وضعیت روانی شما به سرعت تغییر خواهد کرد و منقلب میشوید.در اینگونه شرایط،توان تفکر بشدت کاسته میشود و تنها آموختههای قبلی شما و آمادگی ذهنیای که از قبل در خود برای مواجه شدن با صاعقه و رعد و برق ایجاد کردید،به کارتان میآید و واکنشهای مناسب در ذهنتان مرور میشود.