راهنمای پوشاک مناسب کوهنوردی

گروه اموزشی بام نیوز،مطلبی را در خصوص راهنمای پوشاک مناسب کوهنوردی منتشر نمود:

پوشاک مناسب کوهنوردی با سیستم چند لایه

استفاده از پوشیدن لایه ‏ای لباس می‏توانید تأثیر و قابلیت آن را بالا ببرید. این سیستم، با بالا و پائین رفتن حرارت بدن و شرایط جوی کوهستان سازگار است. هدف سیستم لایه‏ ای این است که با حداقل وزن و حجم لباس، حرارت بدن را در تمام مدت در سطح مطلوبی حفظ کند.

برای نیل به این منظور، اغلب باید تنظیماتی انجام داد. اکثر کوهنوردان با تجربه، در بیشتر فعالیتهای کوهنوردی خود، از سیستمی که از چند لباس مختلف با کیفیت خوب تشکیل شده است، استفاده می‏کنند و ترکیبهای مختلفی از این سیستم را در شرایط مختلف و بر حسب نیازهای شخصی به کار می‏گیرند.

ممکن است لایه اساسی تغییر کند، وسایلی با عایق کم یا بیشتری استفاده شوند، چیزهای جدیدی مثل لباس های لایه رویی بوجود بیایند و خریداری شوند، اما اساس و هسته سیستم لایه ای با گذشت زمان و به بازار آمدن لباس‏ های با تکنولوژی پیشرفته کماکان به همان شکل باقی مانده است.

پایه سیستم لایه ‏ای جهت ورزش ‏های درون طبیعت عموماً متکی بر سه نوع لایه است: لایه اول، برای خشک و تمیز نگه داشتن بدن در طول فعالیت؛ لایه دوم، برای حفظ گرما و تامین دمای مناسب بدن در طول فعالیت یا به هنگام استراحت در کمپ یا توقفها؛ لایه سوم و بیرونی، جهت محافظت از باد، باران و برف

لایه میانی

این پوشاک را بر روی پوشاک لایه اول می‏پوشند و هدف آن گرم نگه داشتن بدن است. از این رو به آن لایه گرمایی نیز می‏گویند. لایه میانی ممکن است یک یا چند لباس از جنس پشم مصنوعی یا پوشاکی از جنس الیاف مصنوعی و یا پر باشد. پوشاک گرمایی از جنس پشم مصنوعی برای گرم نگه داشتن بدن حین فعالیت در یک روز بسیار سرد یا یک فعالیت بسیار سبک است .

به این معنا که گرم نگه داشتن بدن شما منوط به انجام فعالیت است آنگاه این لباس گرما را کمتر از دست داده و شما احساس تعادل می کنید اما اگر برای دقایقی متوقف شوید رفته رفته احساس سرما به شما باز می گردد.

از این رو به این پوشاک لایه فعال یا Active layer می‏گویند، یعنی پوشاک در زمان فعالیت. از پوشاک جنس الیاف یا پر، جهت حفظ دما و گرم نگه داشتن بدن در زمانی که فعالیتی ندارید استفاده می‏شود، مثل توقف‏های طولانی‏تر داخل چادر و استراحتگاه.

در واقع عمدتاً هرجا پوشاک به عنوان لایه میانی یا layer Middle دسته بندی شد، منظور همان Active Layer است و هر جا پوشاک به عنوان Insulation بیان شد، منظور پوشاک پر یا الیاف است.

پس این نکته را در نظر داشته باشید اگر چند دست هم پوشاک میانی پشم مصنوعی بپوشید و در یک شب زمستان داخل چادر بروید پس از مدتی حتما با احساس سرمای زیاد مجبور به تحرک می شوید تا خود را گرم کنید.

اگر قصد شب مانی در یک برنامه زمستانی را دارید کلید استراحت راحت در چادر به لحاظ پوشاک، استفاده از کت پر و جوراب پر است. به خصوص هنگام خواب بهترین پوش کفش دوپوش نیز راحتی و گرمای یک جفت جوراب پر را به شما نمی دهد.

لایه بیرونی

این لایه آخرین لباسی است که می‏پوشیم و در معرض فضای آزاد قرار می‏گیرد. بنابراین این پوشاک می‏بایست علاوه بر ضد باد و ضدآب بودن، بتواند رطوبت یا همان بخار آبی که از لایه اول به میانی و سپس به آن رسیده را نیز به بیرون انتقال دهد تا چرخه خشک ماندن بدن با چرخه خشک ماندن لباسها کامل شود.

به عمل انتقال بخار آب از لباس به بیرون اصطلاحاً «تنفس» می‏گویند. گتر، شلوار و کاپشن این لایه از پوشاک واجب برنامه ‏های زمستانی، حتی یک روزه است. شلوار و کاپشن این لایه در انواع یک‏لایه، دولایه و سه ‏لایه تولید می شود که بسته به نوع برنامه و سایر پوشاک لایه اول و دوم انتخاب می‏شود.

لایه بیرونی خود با دو دسته ‏بندی جداگانه معرفی می شود: یکی لایه نرم (Soft shell) ویکی لایه سخت (Hard shell). لایه نرم، پوشاکی از جنس پشم مصنوعی اما بسیار مقاوم در برابر باد و رطوبت است و در مقابل لایه سخت پوشاکی از جنس نوعی پلاستیک است، که به پارچه چسبانده یا اصطلاحاٌ لمینیت شده، که قابلیت تنفس بالایی دارد و صد درصد ضد باد و آب است.

لایه نرم خاصیت گرمایی بالایی دارد و می‏تواند کار لایه میانی را هم انجام دهد، یعنی می‏توانید لایه میانی را حذف کنید و با دولایه، یعنی لایه اول و بر روی آن لایه نرم بیرونی، یک برنامه در هوای سرد انجام دهید و از سبکی، گرمی و تنفس بالای پوشاک خود لذت ببرید.

اما این پوشاک ضد آب و باد نیست بلکه صرفاً در برابر باد و آب مقاوم است، یعنی اینکه به راحتی خیس نمی‏شود و آب جذب نمی‏کند و درصد بالایی از نفوذ باد نیز جلوگیری میکند،

پس فقط برای هوای بدون بارندگی یا بارش خفیف مناسب هستند. لکن برای شرایط بسیار سخت به لحاظ بارندگی یا فعالیت طولانی در بارش مناسب نیست.

پوشاک مناسب کوهنوردی یک یا چند روزه در تابستان

ممکن است شرایط آب و هوا شما را یک فعالیت یک یا چند روزه در کوهستان و طبیعت، با پیشامدهای غیرقابل پیش‏بینی و متغیر از قبیل باد، طوفان، رعد و برق و کاهش دما در ارتفاع غافلگیر کند.

بدون تجهیزات کافی مواجهه با چنین شرایطی نه تنها ناخوشایند است، بلکه خطرناک هم هست. بنابراین بهتر است قدری محتاط تر عمل کنیم و برای هر شرایطی آماده باشیم.

پیشنهاد ما استفاده از یک سیستم سه لایه است: لایه اول همانند فعالیت نیمروزی می‏تواند یک بلوز آستین بلند یقه زیپ دار از پشم مرینوس یا الیاف مصنوعی باشد بعلاوه یک لایه میانی نسبتاً گرم با وزن مناسب که با یک بالاپوش سبک ضد باد و آب کامل می‏شود. برای اطمینان بهتر است یک کلاه گرم هم همراه داشته باشید.

پایه سیستم لایه ‏ای جهت ورزش ‏های درون طبیعت عموماً متکی بر سه نوع لایه است: لایه اول، برای خشک و تمیز نگه داشتن بدن در طول فعالیت؛ لایه دوم، برای حفظ گرما و تامین دمای مناسب بدن در طول فعالیت یا به هنگام استراحت در کمپ یا توقفها؛ لایه سوم و بیرونی، جهت محافظت از باد، باران و برف

پوشاک مناسب کوهنوردی در زمستان

برای هوای سردتر و فعالیتهای که با رطوبت بیشتری سرو کار داریم مثل یخ نوردی یا اسکی یا کوهنوردی حرفه‏ای، یک سیستم چهار لایه بهترین عملکرد را دارد و به شما این امکان را می دهد تا هنگام فعالیت زیاد در روز خنک و هنگام توقف در هوای سرد گرم بمانید.

لایه ها را می توان متناسب با شرایط کم یا زیاد کرد. یک لایه اول از الیاف مصنوعی یا پشم مرینوس به علاوه یک لایه میانی با وزن کم یا متوسط از پشم ، البته در سیستم چهار لایه لازم نیست تا لایه میانی به گرمی سیستم سه لایه باشد چرا که شما از یک لایه جداگانه برای عایق گرمائی استفاده می کنید.

اندازه لایه عایق گرمائی باید به گونه‏ای باشد که بتوان آن را روی لایه‏ های زیرین پوشید، که معمولاً از جنس پر یا الیاف مصنوعی است. گرچه الیاف مصنوعی سنگین تر و حجیم تر هستند ولی در فعالیتهای که امکان خیس شدن وجود داشته باشد تحمل وزن و حجم الیاف مصنوعی منطقی تر به نظر می رسد.

چرا که پر در حالت خیس هیچ کاربردی نخواهد داشت. لایه آخر یک لایه سخت است که با انتخاب جنس‏های گورتکس یا مشابه آن شما را در برابر عوامل خارجی محافظت می‏کند.

در هوای سرد، لباس‏های زیادی مورد احتیاج است. لباس‏های نیم تنه بالایی عموماً شامل زیرپوش ‏های بلند، پیراهن‏ های پشمی یا الیاف مصنوعی، جلیقه از جنس پولار، کت پر و یا لباس ‏های انباشته شده از الیاف مصنوعی است؛

دستکش

شاید انگشتان سخت‏ترین قسمت بدن برای گرم‏کردن باشند، چرا که در شرایط سخت و سرد، خون آﻧﻬا به قسمت‏های دیگر بدن ارسال می‏شود.

متاسفانه این تغییر مسیر جریان خون باعث اختلال در کارهایی که انجام آﻧﻬا از طریق انگشتان صورت می‏گیرند مثل کشیدن زیپ یا گره زدن می‏شود که به نوبه خود می‏تواند باعث کندی حرکت گروه در هنگامی که احتیاج به سرعت بیشتر برای پیدا کردن پناهگاه دارند، بشود.

برای پیدا کردن دستکش یا دستکش دو انگشتی مناسب برای خود باید تجربه بدست آورد و بهترین آﻧﻬا را انتخاب کرد. برای تصمیم گرفتن در این مورد باید توافقی از ضریب‏های گرمایی و خوش‏دستی دستکش را به حساب آورد. بطور کلی حجیم بودن دستکش به معنی گرم بودن آن و کاهش خوش‏دستی است.

هرچقدر صعود فنی‏تر می شود، مسئله سازگاری این دو ضریب هم برجسته می شود. سیستم پوشیدن لایه ای را در مورد دستکش هم می توان بکار برد. اولین لایه می‏تواند یک دستکش پنج انگشتی باشد و برای لایه اضافی از یک دستکش دو انگشتی استفاده کرد.

دستکش‏های دو انگشتی گرم‏تر از دستکش‏های معمولی هستند، چرا که انگشتان در آﻧﻬا کنار هم قرار می‏گیرند و یکدیگر را گرم می‏کنند. دستکش هم مانند لباس‏های گرمایی، باید از الیافی ساخته شده باشد که در صورت خیس شدن، خاصیت گرمایی خود را حفظ کنند.