۱- دارآباد: ابتدای این مسیر، دره دارآباد به ارتفاع ۱۷۵۰ متر در شمالشرق تهران است. دره دارآباد نسبت به سایر مسیرهای ایمن از شیب کمتری برخوردار بوده و به لطف وجود درههای فرعی سرسبز و چشمههای متعدد از جذابیت و تنوع خوبی در بین مسیرهای فوق برخوردار است. کوهپیمایی در دره دارآباد از ابتدا تا انتهای مسیرِ ایمن (آبشار چال مگس در ارتفاع ۲۱۰۰ متر) حدود یک ساعت و نیم زمان میبرد. دره دارآباد همچنین مبدا صعود به قله دارآباد به ارتفاع ۳۱۶۰ متر است.
۲- کُلکچال: نقطه آغازین این مسیر، پارک جمشیدیه به ارتفاع متوسط ۱۸۵۰۰ متر در شمال نیاوران است. مسیر کوهنوردی کلکچال بعد از دربند، از بیشترین شیب در بین مسیرهای فوق برخوردار است. در این مسیر پس از حدود دو ساعت کوهپیمایی به مجتمع اردوگاهی کلکچال در ارتفاع ۲۶۰۰ متر میرسید. قله کلکچال به ارتفاع ۳۳۴۰ از این مسیر و با گذر از پناهگاه کلکچال صعود میشود.
۳- گلابدره: دره گلابدره در حد فاصل بین کلکچال و دربند واقع است. گلابدره از ارتفاع ۱۸۰۰۰ متر شروع شده و تا ارتفاع حدود ۲۲۵۰ متر امتداد دارد. در این مسیر با حدود یک ساعت پیادهروی به دره زیبای وزباد میرسید که آبشار کوچکی در ابتدای آن قرار دارد. این آبشار کوچک با محیط سرسبز پیرامون مقصد نهایی بسیاری از کوهپیمایانی است که قصد ادامه مسیر را ندارند. کوهپیمایی از ابتدا تا انتهای دره گلابدره چیزی حدود یک ساعت و نیم زمان میبرد. برخلاف دربند و درکه اینجا از کافهها و رستورانهای تودرتو و ازدحام کوهپیمایان خبری نیست.
۴- دربند: نقطه شروع این مسیر، میدان سربند (مجسمه کوهنورد) به ارتفاع ۱۸۰۰۰ متر است. کوهپیمایی در این مسیر تا پناهگاه شیرپلا و آبشار دوقلو (به ارتفاع ۲۷۵۰ متر) حدود دو ساعت و نیم زمان میبرد. مسیر کوهپیمایی دربند بیشترین شیب و ناهموارترین مسیر را در بین مسیرهای شمال تهران دارا است. مسیر دربند-پناهگاه شیرپلا-جانپناه امیری کوتاهترین مسیر برای صعود به قله توچال به ارتفاع ۳۹۶۴ متر است. بخاطر وجود کافهها و رستورانهای متعدد در بخش ابتدایی مسیر، دربند همیشه یکی از شلوغترین و پر رفت و آمدترین مسیرهای کوهستان شمال تهران بهشمار میرود. بند یخچال و دره اوسون از مسیرهای فرعی دربند هستند. این مسیرها خلوتتر از مسیر اصلی بوده و به نوبه خود پذیرای علاقمندانی هستند که به قصد تفرج و یا کوهپیمایی به دربند آمدهاند.
۵- ولنجک: ولنجک یا تله کابین توچال مجهزترین، هموارترین و کم شیبترین مسیر در بین مسیرهای کوهپیمایی شمال تهران است. نقطه شروع این مسیر پارکینگ ولنجک در ارتفاع ۱۸۵۰ متر است. از پارکینک تا ایستگاه یک تله کابین، حدود نیم ساعت پیاده روی در یک جاده آسفالته پیش رو دارید. این بخش از راه را میتوانید با اتوبوسهای حاضر در ایستگاه یک نیز طی کنید. بعد از ایستگاه یک، جاده خاکی در یک مسیر نسبتا کم شیب با گذر از مجاورت ایستگاههای دو و پنچ تا ایستگاه هفت تله کالبین در ارتفاع ۳۷۴۰ متری ادامه دارد.
۶- درکه: نقطه آغازین این مسیر، میدان درکه به ارتفاع ۱۷۰۰ متر است. سراسر این مسیر تا پناهگاه پلنگچال (به ارتفاع ۲۵۵۰ متر) از داخل درهی زیبای پلنگچال از کنار رودخانه میگذرد که یکی از زیباترین مسیرها در ارتفاعاتشمال تهران است. در نیمهی راه درکه به پلنگچال، یک پاکوب فرعی در جهت غرب و در امتدا دره کارا پس از حدود یک ساعت شما را به جنگل کوچک و زیبای کارا میرساند.
۷- فرحزاد: این مسیر از بالای محله فرحزاد در ارتفاع ۱۶۵۰ متر شروع شده و با عبور از یک جاده خاکی پیچ در پیچ بهطول ۱۵ کیلومتر، در نقطه پایانی به حرم مطهر امامزاده داود در ارتفاع ۲۶۰۰ متر میرسد. مسیر کوهپیمایی فرحزاد به امامزاده داود یکی از قدیمیترین و مشهورترین مسیرهای کوهپیمایی شمال تهران است. تا همین ۳۰-۴۰ سال پیش که هنوز جاده جدید امامزاده داود از مسیر سولقان و کن احداث نشده بود این جاده تنها راه ارتباطی به امامزاده داود محسوب میشد. پیادهروی در این جاده زیبا در امتداد دره فرحزاد، حدود پنج ساعت زمان میبرد. برخی از گردشگران این جاده را با خوردوهای شاسی بلند و دو دیفرانسیل نیز طی میکنند.
۸- حصارک: دره حصارک واقع در شمالغرب تهران، از مسیرهای کمتر شناخته شده در کوهستان شمال تهران است. حصارک شامل دو مسیر است:
“مسیر دره حصارک”، که از شمالغرب محله حصارک در ارتفاع ۱۶۷۰ متری شروع شده و در یک مسیر کم شیب تا آبشار حصارک ادامه دارد. پیادهروی از ابتدای دره تا پای آبشار کمتر از یک ساعت زمان میبرد. مسیر بعد از آبشار کمی ناهموار است اما اگر از آن رد شوید، راه پاکوب در امتداد دره همچنان به سمت بالا ادامه دارد.
“مسیر قله بند عیش”، که از بالای محله حصارک شروع شده و در ادامه با عبور از بالای دره حصارک در نهایت به قله بند عیش به ارتفاع ۲۷۶۰ متر ختم میشود.
نکته مهم: تمام مسیرهای فوقالذکر قابلیت پیمایش توسط کوهنوردان مبتدی در محدوده ذکر شده را دارند و نیاز به لوازم و یا امکانات خاصی برای این مسیرها نیست. مسیرهای ایمن کوهستان شمال تهران شامل: دارآباد ، کُلکچال ، دربند ، ولنجک و درکه برای هر سن و هر قشری (کوهنورد یا غیر کوهنورد) که توانایی کوهپیمایی را داشته باشند، ایمن و قابل پیمایش است اما باید به این نکته مهم توجه داشته باشید که سه مسیر دیگر شامل: گلابدره، فرحزاد و حصارک از ایمنی، امنیت و امکانات مسیرهای ایمن برخوردار نبوده و گام گذاشتن در این مسیرها باید با تحقیق و آگاهی و با توجه به شرایط زمانی و تواناییهای فردی انجام گیرد.
در فصل زمستان کوهستان شمال تهران در برخی از نقاط، خصوصاً در محدوده خارج از مسیرهای ایمن، بهمنخیز است. برای صعودهای زمستانی حتما به این نقاط و مناطق بهمنخیز توجه داشته باشید.