به گزارش خبرنگار بام نیوز، مدتی است در فضای مجازی کلیپی مربوط به تاثیری که وارد کردن گرگ در پارک طبیعی یلواستون آمریکا گذاشته، دست به دست میشود. در کلیپ میبینیم که رها کردن ۱۴ گرگ در این پارک قدیمی باعث کاهش جمعیت گوزنها میشود که خود عامل ازبینبرنده پوشش گیاهی منطقه هستند و به این ترتیب درنهایت پس از گذشت ۲۰ سال، با متعادل شدن جمعیت گوزنها توسط گرگهای رهاشده و افزایش پوشش گیاهی، مسیر آب رودخانه محل نیز تغییر پیدا میکند. آنچه در مقدمه این یادداشت آوردم، درواقع بهانهای است برای بررسی بیشتر نقش گرگ در چرخه حیات وحش. آنچه در این کلیپ گفته شده، هرچند در تئوری درست به نظر بیاید، اما به صورت عملی چنین نتیجهای نمیتواند به دنبال داشته باشد. بیشک، هر جانوری در چرخه طبیعت نقش مهم خودش را دارد، اما ایرادی که به این فیلم وارد است اول مبالغه در نقش ۱۴ گرگ در کل فرایند چرخه حیات وحش منطقه و نادیده گرفتن نقش گوزنها در این چرخه است. در یک نتیجهگیری کلی میخواهم بگویم دستکاری طبیعت به این آسانی که در کلیپ گفته شده نیست وبهتر است در نزدیک شدن و اعمال تغییرات در حیات محش منطقه جانب احتیاط را از دست ندهیم.
گرگ دوندهای خستگیناپذیر، حیوان شکاری بسیار باهوش و مقاوم، تغذیهای دارد با طیف وسیعی که میتواند از گوشت تا انواع میوهها را شامل شود. گرگها با شکار جمعیت نشخوارکنندگان یک منطقه که درصورت خارج شدن جمعیشان از تعادل یکی از تهدیدکنندگان پوشش گیاهی منطقه به حساب میآیند، میتوانند بر حفظ پوشش گیاهی هم اثر داشته یاشند. گرگ که همواره به درندگی و گوشتخواری معروف بوده، در پاییز و تابستان به میوهخواری روی میآورد. در فصول دیگراما این حیوان ضمن آنکه میتواند بهراحتی لاکپشتی را برای خوردن خرد کند، شکارچی پستانداران بزرگی مانند گراز، قوچ و میش و کل و بز و نیز پرندگان و مارمولک هم هست. گرگها که در دستههای جداگانه زندگی جمعی دارند، میتوانند در روز تا بیش از ۱۲۰ کیلومترمربع جابجا میشوند و به صورت دستهجمعی به شکار میروند. به همین دلیل است که چوپانان بسیار مراقب گرگهایی هستند که ممکن است به دل گله بزنند، چرا که وقتی شور شکار حیوان را میگیرد، تنها به سیر کردن شکم خود بسنده نمیکند و ممکن است در این شکار دستهجمعی تعداد زیادی گوسفند خفه شوند. غذاهای شهری متاسفانه در سالهای گذشته گرگها را به مراکز جمعیت مانند روستاها و مرغداریها و کنارههای جادهها نزدیک کرده و نسل آنها را تهدید میکند، چه آن موقع که به دلیل تصادف با خودروهای عبوری از بین میروند، چه زمانی که اهالی وحشتزده با چوب و چماق یا اسلحه بر سرشان میریزند. از جمله عوامل دیگر تهدیدکننده نسل گرگها لاشههای آغشته به سم حیوانات مانند موشهایی است که براثر افتکشها مردهاند، که علاوه بر گرگ نسل کرکسها و سایر تغذیهکنندگان از لاشه را هم مورد مخاطره جدی قرار داده است.
تردیدی نیست که گرگ به حیات وحش منطقه حرکت میدهد. گرگهای ایران به نسبت ازجمله گونههای درشتجثه این حیوان هستند. گرگ از گونههای مهم در پاکسازی حیوانات بیمار است و میتواند از طریق شکار آنها در جلوگیری از انتشار برخی بیماریها نقش مهمی در طبیعت ایفا کند. حیوانات شکاری حتی پرندگان شکاری هم در محدود کردن بیماریهای حیوانات به طریقی که گفته شد نقش دارند.
سیدنادر صادقی راد