موقعیت جغرافیایی شهرستان اقلید :
شهرستان اقلید پس از شهرستان آباده دومین شهرستان شمالی فارس به شمار می رود که از شمال با آباده از شرق با خرم بید از جنوب شرق با پاسارگاد از جنوب و قسمتی از جنوب غرب با مرودشت از امتداد جنوب غرب با سپیدان از غرب با شهرستان یاسوج در استان کهکیلویه و بویر احمد و از شمال غرب با شهرستان سمیرم در استان اصفهان هم مرز است.
این شهرستان با وسعت ۷۰۵۴ کیلومتر مربع حدود ۷/۵ درصد کل مساحت خاکی استان را به خود اختصاص داده است. مرکز این شهرستان شهر اقلید میباشد که در عرض جغرافیایی ۳۰ درجه و ۵۰ دقیقه تا ۳۰ درجه و ۵۸ دقیقه ی شمالی و طول جغرافیایی ۵۲ درجه و ۳۸ دقیقه تا ۵۲ درجه و ۴۶ دقیقه ی شرقی قرار گرفته است.
اقلید شهرستانی مرتفع میباشد که در بیشتر نقاط ارتفاع سطح این شهرستان از سطح آبهای آزاد جهان به بیش از ۲۰۰۰ متر میرسد.
آب و هوا
شهرستان اقلید از نظر آب و هوا دارای زمستانی سرد و تابستانی معتدل میباشد و این در حالی است که معمولا بیشینه دمای هوای این شهرستان در طول سال ۳۷ درجه سانتیگراد و کمینه ی آن منفی ۲۲ درجه سانتیگراد است.
بارش در مرکز این شهرستان بین ۳۰۰ تا ۳۳۰ میلیمتر و در نقاط پربارش این شهرستان بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلیمتر متغییر است.
همچنین اقلید را میتوان از شهرستان های بادخیز استان به شمار آورد.
پوشش گیاهی و جانوری شهرستان اقلید
اقلید در میان مناطق پر درخت زاگرس و کویر خشک ابرکوه قرار گرفته و از این رو دارای پوششی استپی میباشد، چنانچه بجز در آبادیها و اطراف آنها و در کوه های غربی این شهرستان، در کمتر جایی درختی به چشم می خورد و حال آنکه پوشش استپی نیز که در بیشتر مناطق با بوته های گوناگون که مهمترینشان را انواع گون تشکیل میدهد هر چه به سمت شرق کشیده میشود کمرنگتر شده و احساس کویر را در ذهن بیننده نمایان تر میکند.
پوشش گیاهی بل که بیشتر آن را بوته های گون، درمنه، جاشیر دام و سنبله ها تشکیل میدادند
از مهمترین پستانداران این شهرستان میتوان خرس، خرگوش، گراز، کفتار و روباه را نام برد و دال، قوش، کبوتر چاهی، شاهین و کبک را نیز میتوان در شمار مهمترین پرندگان این شهرستان آورد و خزندگانی چون مار و انواع مارمولک در بیشتر نقاط این شهرستان به چشم می خورد.
دیگر اطلاعات
اقلید در فاصله ۱۸ کیلومتری غرب سورمق که بر بزرگراه شیراز –اصفهان واقع شده است، قرار گرفته و فاصله آن تا شیراز از مسیر اصلی ۲۷۵ کیلومتر، از مسیر سرحد چهار دانگه ( دشت بکان) ۲۲۰ کیلومتر، تا اصفهان ۲۳۰ کیلومتر، تا یزد ۲۱۰ کیلومتر، تا یاسوج ۱۷۵ کیلومتر، تا تهران ۶۸۰ کیلومتر و از مسیر امام زاده اسماعیل تا مرودشت در حدود ۱۷۵ کیلومتر است.
طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ این شهرستان دارای جمعیتی در حدود یکصد هزار نفر بوده که حدود نیمی از آن در شهر اقلید زندگی می کنند و اغلب فارسی زبان هستند. شغل غالب مردم کشاورزی و دامداری است. این شهرستان در حدود ۵ ماه از سال ییلاق عشایر ترک قشقایی، لر و عرب باصری میباشد و با در بر گرفتن قله ی بل، بلندترین نقطه ی استان فارس را از آن خود کرده است.
مشخصات برنامه :
نوع برنامه : صعود قله
سطح برنامه: نیمه سنگین
تاریخ برنامه : ۲ تا ۱۳۹۲٫۰۳٫۰۳
زمان برنامه : ۱٫۵ روز
تعداد شرکت کنندگان : ۱۴ نفر
سرپرست : علی اکبر فلاحی
مسئول فنی : سید سجاد حاتم پور
مسیر صعود : دره زمستان شرق (لای اشکفت)
دیگر اعضا :
بانوان : نادره صفری و لیلا فریدونی
آقایان : محمد قلی نیکو، سید حسن دهقانیان، بیژن نجاتی، کاووس همایون، کاظم زارع، حسین اشجار، قدرت اله زارع، روح اله (شاپور) زارع، کیان پرهام و احسان شیاری
طول مسیر : حدود ۱۸۰ کیلومتر + ۹کیلومتر مسیر خاکی
وضعیت آب : وجود ۴ چشمه در مسیر صعود با فواصل مناسب
وضعیت هوا : صاف همراه با تکه های ناچیز ابر و وزش ملایم باد
شرح برنامه :
حرکت از مرودشت تا استقرار در دامنه ی کوه بل
بنابر برنامه ی گروه در تاریخ ۱۳۹۲٫۰۳٫۰۲ برنامه ی ۱٫۵ روزه ی صعود بل میبایست در ساعت ۱۳ شروع میشد که بر این اساس تمامی دوستان میبایست در ساعت مقرر بر سر مسیرهای از پیش تعیین شده در خیابان اصلی مرودشت ( از میدان معلم تا میدان گندم) منتظر رسیدن سرویس میماندند.
سوار کردن دوستان از ابتدا تا انتهای مسیر که حدود ۲۰ دقیقه به طول انجامید با توقف در مقابل دفتر گروه جهت برداشتن چادر و زیرانداز همراه بود و در پی آن ۴۰ دقیقه توقف در مقابل ایستگاه مینی بوسهای مرودشت-شیراز جهت مرتب کردن کوله ها و رسیدن دو تن از همنوردان، که پس از آن در ساعت ۱۴ حرکت به سمت اقلید را از جاده مرودشت-کوشکک-امام زاده اسماعیل آغاز کردیم.
در روستای کوشکک بر سر دوراهی امام زاده اسماعیل که از سمت راست از مسیر مرودشت-درودزن جدا میشود یک پمپ بنزین وجود دارد.
پس از آن با گذشتن از روستای بیدگل در ساعت ۱۵ و تیره باغ در ساعت ۱۵:۱۰ ، در ساعت ۱۵:۲۰ به ابتدای گردنه ی امام زاده اسماعیل رسیدیم و به دلیل سرعت پایین مینی-بوس عبور از این گردنه ۲۲ دقیقه به طول انجامید.
در ادامه با گذر از گردنه ی آس پاس که بر فراز روستایی به همین نام قرار دارد و گذر از گردنه ی تیمارجان(تیمارگون) درنهایت در ساعت ۱۷:۱۰ به ابتدای اقلید رسیدیم که نمای زندان این شهر بر فراز تپه ای در سمت راست ورودی آن و وجود یک پمپ بنزین به همراه سرویس بهداشتی در بلوار امام رضا(ع) که ورودی این شهر از این سو میباشد، حائز اهمیت است.
با گذشتن از بلوار امام رضا(ع) و رسیدن به میدان امام علی (ع) مسیر کمربندی اقلید از خیابان مرکزی شهر جدا میشود. وارد کمربندی شده و پس از رسیدن به کارخانه ی قند که جدیدا در مجاورت آن کارخانه ی سیمانی نیز ساخته شده است، وارد یک راه خاکی شدیم که تقریبا روبروی این کارخانه قرار دارد.
بر سر این جاده ی خاکی تابلویی نصب شده که مشخصاتی از کوه بل بر آن نوشته شده است، از جمله ارتفاع ۴۰۵۰ متر که مربوط به اندازه گیری های قدیمی میباشد و طول ۹ کیلومتری این مسیر. (شایان ذکر است که توسط جی-پی-اس های جدید این ارتفاع در حدود ۳۹۵۰ متر به ثبت رسیده است.)
جاده ی خاکی را در همان مسیر اصلی (مستقیم) ادامه دادیم تا اینکه پس از گذراندن حدود ۶ تا ۷ کیلومتر از ان، در نقطه ای که در عرض جغرافیایی ۳۰° و ۴۹′ و ۱۴″ شمالی و طول جغرافیایی ۵۲° و ۴۱′ و ۳۱″ شرقی میباشد، به یک دوراهی بر خوردیم. مسیر سمت چپ را که در جهت شرق امتداد داشت پیش گرفته و پس از طی حدود ۲ کیلومتر به آب روانی رسیدیم که در کنار جاده ی خاکی قرار گرفته و کمی بالاتر و سمت راست آن یک حوض آب با حداکثر عمق ۱متر و طول و عرض تقریبی ۳۰ و ۱۵ متر قرار داشت.
حوض آب ابتدای مسیر
اینجا همان ابتدای مسیر صعود است که در هر دو سوی حوض آب (شرق و غرب) دو سطح صاف با حداکثر ظرفیت ۱۰-۱۵ چادر وجود دارد.
ساعت حدود ۱۹ بود که به این مکان رسیدیم و پس از نصب چادرها و صرف شام در ابتدای شامگاه، از ساعت ۲۱ الی ۲۲:۳۰ با دوستان دور هم جمع شده و با شادی و پایکوبی، این زمان را گذرانده و در نهایت در ساعت ۲۳ همگی خوابیدیم.
شروع کوهپیمایی
صبح روز بعد ۱۳۹۲٫۰۳٫۰۳ راس ساعت ۴:۳۰ از خواب بیدار شدیم و پس از جمع کردن چادرها و وسایل اضافی و گذاشتن آنها در مینی بوس، در ساعت ۵:۳۰ به اتفاق دوستان به همراه یک کوله ی سبک حرکت خود را به سمت جانپناه آغاز کردیم. در حالی که جاده ی خاکی تا کمتر از یک کیلومتر در این امتداد ادامه دارد ولی مسیر پاکوب در همان ۲۰۰ متر اول وارد پهلوی سمت راست دره میشود.
دره ی زمستان شرق (لای اشکفت) که مسیر حرکت از میانه های قسمت سایه گرفته وارد پهلوی سمت راست می شود
در همان ابتدای مسیر چیزی در حدود ۱۰ دقیقه نرمش کردیم و پس از آن مسیر را ادامه داده و در ساعت ۶:۲۵ به چشمه ای کوچک که در سمت چپ پاکوب و در فاصله ی چند متری آن قرار داشت رسیدیم. دوستان کمی آب نوشیده و پس از ۵ دقیقه استراحت به ادامه ی حرکت پرداختیم.
اولین چشمه که پس از حدود ۴۵ دقیقه کوهپیمایی به آن رسیدیم
در حالی که حدود ۱۵ دقیقه از ترک چشمه گذشته بود و حرکت ما در پهلوی سمت راست آبریز ادامه داشت بر سر یک دوراهی رسیدیم که مسیر سمت راست وارد دره ای میشد که در ابتدایش یک چشمه کوچک بود و به یک شیب شنی تند منتهی میشد و مسیر سمت چپ وارد دهلیزی کوتاه و کم شیب میشد که به پیشنهاد فردی محلی که در آن مکان به ما رسید ما این مسیر را در پیش گرفتیم.
پس از طی دهلیز در بالای آن، به دوستان عزیزمان که اعضای گروه کوهنوردی کوهیاران پارس شیراز بوده و اگر اشتباه نکنم متشکل از ۱۲ نفر خانم و ۱۳ نفر آقا بودند، رسیدیم و تا جانپناه بیشتر مسیر را نزدیک به هم ادامه دادیم.
در آستانه ی جانپناه
در ساعت ۸:۱۵ دقیقه به جانپناه رسیدیم. در دو طرف جانپناه به عرض حدود ۱٫۵ متر سطح سیمان شده بود و کمی آنسوتر در فاصله ی ۵-۶ متری پشت جانپناه، چشمه ای وجود داشت که آب آن از طریق یک لوله آب در دسترس قرار میگرفت. همچنین در جهت شرق و در فاصله ی حدود ۳۰متری جانپناه در پشت قسمتی سنگی، یک توالت نیمه صحرایی که در کف از سنگ توالتی که روی چاه آن نصب شده بود و در اطراف از سنگ چینهایی به ارتفاع حدود یک متر بهره میبرد تعبیه شده بود.
چشمه ی جانپناه
جانپناه و سکوی سیمانی حاشیه ی آن و نمایی از قسمت سنگی که توالت پشت آن قرار داشت
پس از صرف صبحانه و کمی استراحت در ساعت ۹:۱۰ با کمترین وسایل مورد نیاز به سمت قله حرکت کرده و مابقی وسایل را در جانپناه و نزد آقای اشجار گذاشتیم که قصد صعود نداشتند.
برای این منظور در ادامه ی جهتی که به جانپناه رسیدیم (شمالی-جنوبی) حدود ۲۰۰ متر حرکت کرده و پس از آن به پهلوی سمت چپ رفته و با عبور از یال اول روی یال دوم قرار گرفتیم و از آنجا مسیر را تا قله که از جانپناه به وسیله ی قله ای فرعی از دید پنهان بود، ادامه دادیم تا در نهایت در ساعت ۱۰:۴۵ به قله رسیده و پس از کمی شادی و شور و استراحت و صرف آب و تنقلات در ساعت ۱۱:۱۵ مسیر برگشت را در پیش گرفتیم.
امتداد مسیر که در سمت راست تصویر به وضوح پیداست و در میانه های راه به سمت چپ کشیده شده و روی یالها قرار می گیرد
یال منتهی به یکی از قله های فرعی
بر فراز قله ی بل اقلید – بام استان فارس – ۳۹۵۰ متر
در حدود ساعت ۱۱:۳۰ در مسیر بازگشت مجدد با عزیزان کوهیاران پارس و پس از آن با دوستانی از سپیدان که به صعود مشغول بودند برخوردی شاد داشتیم و پس از آن از آنها جدا شده و در ساعت ۱۲:۳۵ به جانپناه رسیدیم.
پس از صرف ناهار و اقامه ی نماز و استراحت در ساعت ۱۴ در حالی که لیوانی را که توسط آقای حاتم پور پیدا شده بود به پیشنهاد من روی یک سنگ گذاشتیم تا در دید کوهنوردان باشد تا صاحبش آنرا ببیند، مسیر برگشت را در پیش گرفتیم.
در مسیر برگشت قسمتی را که هنگام رفتن از دهلیز بالا رفته بودیم اینبار از دره ی سمت چپ (از بالا) باز گشتیم.
ساعت ۱۵ بر سر دوراهی پایین دره و دهلیز و ساعت ۱۶ در کنار حوض آب ابتدای مسیر بودیم و پس از استراحت و رفتن به داخل آب به اتفاق یکی دو نفر از دوستان در ساعت ۱۶:۴۵ سوار مینی بوس شده، ۱۷:۳۵ به جاده ی آسفالته رسیدیم و با بازگشتی تقریبا بدون معطلی و اینبار از مسیر تیره باغ-گرم آباد-مرودشت در حدود ساعت ۲۱:۱۵ برنامه را در مرودشت با موفقیت و سلامتی به پایان رسانیدیم.
نکته جالب اینکه پس از اتمام برنامه متوجه شدم که آن لیوان، لیوان خودم بوده.
نکته مهم ۱: در بیشتر مسیر صعود میبایست مسیر را از کنار پاکوب شنی ادامه داد تا از اتلاف انرژی جلوگیری شود.
نکته مهم ۲: از پناهگاه تا قله هیچ چشمه ی آبی وجود ندارد.
