فلسفه ی نام این قله:
وجه تسمیه بیژن ۳ یکی از مشهور ترین افسانه های شاهنامه ی فردوسی است. قاچ یا قاش به معنی شکاف و چاک است، چون این قله در انتهایش شکافی دارد و بزهای این منطقه در فصل جفت گیری و مست شدن به این شکاف می روند ، به ان قاش مستان می گویند.
موقعیت جغرافیایی:
این قله در رشته کوه دنا که بخشی از سلسله جبال زاگرس است، قرار دارد. این رشته کوه از ناحیه ی شمال غربی به جنوب شرقی امتداد پیدا کرده است. همچنین با طول تقریبی ۷۰ کیلومتر، مرز مشترک استان های اصفهان و کهکیلویه و بویر احمد و فارس به ترتیب از سمت شمال و غرب و سمت جنوب غربی را تشکیل می دهد.
قسمت شمالی رشته ی دنا محل ییلاق عشایر قشقایی است که در بهار و تابستان در انجا اسکان دارند و در پائیز هر سال کوچ کرده، بعد از گزر از دشت ارژن به سوی قیر و کارزین و کازرون می روند. همچنین جنوب غربی رشته کوه غربی دنا، منطقه ی ییلاقی عشایر بویر احمدی است که در فصول پاییز و زمستان کوچ می کنند و به سوی بهبهان مهاجرت می کنند.
در طول این رشته ی هفتاد کیلومتری دنا چیزی حدود ۴۰ قله ی بالای چهار هزار متر و چندین برفچال و یخچال بزرگ و کوچک، وجود دارد که بیشتر این قله ها و یخچال ها در جناح شمال شرقی این رشته کوه مشاهده می شوند.
گردنه های مرتفعی در این رشته کوه وجود دارد
که قله های مهم ان را به یکدیگر مرتبط می کند. ارتفاعات مورگل از سمت شمال به قله های مرتفع تل گردل اهرام لوکوره متصل می شود و از سمت جنوب قله ی حوض دال نیز به قله ی مرتفع سی چانی و سپس گردنه ی مشهور بیژن و از این ناحیه به قله هایی همچون نول، پازن پیر، برف کرمو و برج قلم منتهی می شود.
روستاها و ابادی های زیادی در اطراف رشته کوه دنا قرار دارند که از مهم ترین انها می توانیم به شهر سی سخت شهرستان یاسوج ، ابادی های پاتاوه باک. اب سپا و در نواحی شرقی منطقه کمر و کاکان اشاره کنیم.
حوض دال یا همان بیژن، قله ای مرتفع است
که در قسمت غربی در پی دشت مرتفعی به دیواره های تنگ بزکش و از قسمت شمالی توسط گردنه ی دشتک به قله ی کرسمی با ارتفاع۴۲۶۰ متر متصل می شود. همچنین این قله از جناح شرقی به رودخانه ی ماربر منتهی می شود. از ویژگی های این قله می توانیم به وجود برفچال های کوچکی که در نواحی شمالی ان قرار دارند اشاره کنیم. این برفچال ها از طریق هوازدگی، ستون های یخی بسیار زیبا و یک غار به نام غار یخ دارد.
مسیرهای صعود به قاش مستان:
به طور کلی سه مسیر برای صعود به قله وجود دارد. یکی از ان ها تنگ بزکش، دیگری یال یابو سقط کرده و همچنین دیگری گردنه ی بیژن نام دارد. ساده ترین و در دسترس ترین مسیر صعود، گردنه ی بیژن است. بهترین زمان را برای صعود انتخاب کنیم و از طریق جاده ی اصفهان، سمیرم و شهرضا، جناح شمالی دنا را دور بزنید و خود را به شهر کوچک سی سخت و خانه ی کوهنورد ان برسانید.
می توانید یک شب را در این ابادی بگذرانید و استراحت کنید
تا برای صعود روز بعد اماده شوید. روز بعد به همراه وسیله ی نقلیه از طریق جاده ی خاکی گردنه ی بیژن ارتفاعتان را افزایش دهید. این جاده از تنگه ی بشو عبور می کند، و از طریق راه تاریخی پادنا به کهکیلویه می رسد.
چشمه ی زلالی را خواهید دید که می توانید از ان اب بنوشید. سپس در دامنه ی قله صخره ای سی چانی با یال های پر شیب شما را به دره ی بزرگی در سمت شمال می رساند. از اینجا به بعد مسیر کاملا پاکوب است پس سینه کش دره را رو به بالا پیش بگیرید، این مسیر از میان بوته های شقایق و لاله های واژگون فارس می گذرد و هرلحظه زیر پایتان برف های اب نشده را احساس خواهید کرد. به هر میزانی که بر ارتفاع افزوده می شود، هوا سردتر خواهد شد.
از برفچال های کوچکی که در مسیر وجود دارند عبور می کنید
و خود را به دشت بسیار زیبایی در زیر قله ی حوض دال برسانید. قله ی حوض دال با چند نوار برفی کوچک و قله ای سرخ رنگ دیده می شود.
از مسیری با شیب تند به سوی حوض دال صعود کنید و با رسیدن به قله ی ۴۳۵۰ متری، قسمتی از رشته کوه دنا و قله ی نول را مشاهده خواهید کرد. مسیر باقی مانده را ادامه دهید و از قله های مرتفع این کوهستان عبور کنید.
باقی راه را تراورس کرده
و به سمت بالا بروید، به سوی برفچال کوچکی که بر فراز برج تا قله قرار دارد روانه شوید، این راه شما را با عبور از یک برف محکم و کمی سنگ نوردی به قله ۴۴۳۵ متری برج اسمانی می رساند.
بازهم مسیر را تراورس کنید و با دور زدن کامل برج عظیم صخره ای قزل قله به سوی قله زیبای بن رو به ارتفاع ۴۲۰۰ متری در جناح جنوبی بلند ترین قله ی دنا یعنی قاش مستان ادامه دهید و پس از مدتی بر فراز ان قرار می گیرید.
سپس با استراحتی کوتاه به راه باقی مانده ادامه دهید و خود را به گردنه ی شمالی قله ی قاش مستان برسانید. هوا به علت یخچالی که بالای قله و بر فراز گردنه ی شمالی قاش مستان قرار دارد ،سوز سردی دارد پس لباس های گرمتان را دم دست بگذارید و اتراق کنید زیرا این مکان برای شب مانی بسیار مناسب است.
فرود هم به همین ترتیب است و می توانید از مسیر پاکوب به پایین قله بازگردید.
وضعیت قله در زمستان و هوای سرد:
خط الراس دنا به دلیل قرار گرفتن در ناحیه ای که اطراف ان هیچ ارتفاعی وجود ندارد و خالی است به شدت در معرض وزش های غربی است. این بادها به خصوص در زمستان شدید تر می شوند و به علت سقوط بهمن، صعود به قله از طریق مسیرهای تابستانی ممکن نیست. بهمن در بیشتر اوقات جان پناه دنا را در خود می بلعد و تنها راه صعود به حوض دانیال از طریق یال غربی ان به طور مستقیم است.
