دریاچه‌های یخچالی اغلب در پایکوه‌های با یخ معلق واقع شده‌اند. در حالی که دریاچه به پر شدن ادامه می‌دهد، توده‌های یخی از بالای دامنه کوهستان جدا شده (معمولاً به وسیله زلزله) و به درون دریاچه سقوط می‌کنند، که موج‌های حاصله از آن سد یخرفتی ناپایدار را شکسته و موجب تخلیه ناگهانی حجم عظیمی از آب می‌گردد. سیل‌های از این نوع ، به‌عنوان سیلابهای ناگهانی دریاچه های یخچالی (GLOF) شناخته می‌شوند. و پیامدهای خطرناکی هم برای جمعیت انسانی و هم برای تنوع زیستی درون این حوضه های آبریز دارند.
به‌عنوان مثال، در فاصله زمانی دو دهه اخیر، سیلابهای ناگهانی عمده‌ای در خومبو در هیمالیا مشاهده شده است. یکی از این رخداد‌های خسارت‌آور در سال ۱۹۷۷ از کوه آمادابلام، امکانات پارک و کلبه‌های گردشگری که در امتداد بستر رودخانه مربوطه واقع شده بود را تخریب کرد. دومین سیلاب از این نوع در اوت ۱۹۸۵ از دریاچه دیگستو، ایستگاه برق آبی نامچه، مسیر اسکی و پل‌ها را کاملاً تخریب کرده و در ادامه زمین‌های کشت شده، احشام و مناطق مسکونی را از بین برده و ۲۰ نفر تلفات بر جای گذارد. این سیلاب تا ۹۰ کیلومتری پایین دست حوضه آبریز را تحت تاثیر قرارداد. بزرگترین و بیشترین سیلابهای ناگهانی اخیر در قسمت شرقی پارک ملی ساگارماتا، در دره هینکو در ۳ سپتامبر ۱۹۹۸ رخ داده است. امروزه دریاچه ایمجا در پارک ملی ساگارماتا به‌عنوان یکی از بزرگترین و خطرناک ترین دریاچه های منطقه، که نیازمند پایش مداوم و ارزیابی خطر و آمادگی های لازم می باشد، شناخته شده است. در ناحیه شرق هیمالیا، به طور کلی، بیش از ۱۰ رخداد عمده از اینگونه سیلاب‌ها از سال ۱۹۹۵ ثبت شده‌است.
اخیراً مرکز بین‌المللی برای توسعه پایدار کوهستان ها (ICIMOD) با حمایت برنامه محیط زیست سازمان ملل (UNEP) نتایج فهرست یخچال‌ها، دریاچه‌های یخچالی و سیلابهای ناگهانی در نپال و بوتان را منتشر کرده است. مطالعات، آشکار کرده که ۳۲۵۲ یخچال و ۲۳۲۳ دریاچه یخچالی در نپال در خلال قرن بیستم، بالقوه خطرناک بوده است.
پدیده سیل های ناشی از دریاچه های یخچالی یکی از بزرگ ترین چالش های مناطق کوهستانی یخچالی شده،به ویژه هیمالیا هستند. مسئله سیل اخیر در منطقه گزانه آمل، یکی از دوستان را به این نتیجه سوق داد، که سیل اخیر نیز یکی از مواردی اینچنینی بوده که به دلیل ذوب یخچال دره یخار در دامنه شمالی دماوند رخ داده است. این نکته امری بسیار مهم است.
هرچند این مسئله، باید حتمن مورد بررسی و توجه قرار بگیرد که آیا این سیل ناشی از همین پدیده بوده است و یا نه، اما نباید از این فرصت غافل بود. فرصت به وجود آمده زنگ هشداری به ویژه برای یخچال های علم کوه است که برای شکل گیری این پدیده از شرایط ژئومورفولوژیکی، توپوگرافیکی و یخچالی مساعدتری نسبت به دره یخار برخوردار هستند.
منبع: تغییر آب وهوا و میراث جهانی: دکتر فرامرز خوش اخلاق، دکتر رضا خوش رفتار و نیما فریدمجتهدی.
