حرف پ.پناهگاه چیست :آنجا که برای حفظ جان وسلامت پناه برند.(لغت نامه دهخدا)
بدون شک وجود پناهگاه و جان پناه در ارتفاعات و محیط کوهستان دارای معایبی است که همگی نسبت به آن اتفاق نظر داریم،احداث و ساخت تمام جان پناهها و نیز پناهگاهها بر حسب نیازو بدنبال وقوع حادثه و یا برای پیشگیری از حوادث ساخته وراه اندازی شده اند، یقینا مکان یابی و ظرفیت پناهگاهها و نیز نحوه نگهداری و پذیرش مراجعه کنندگان بر اساس ظرفیت ونیازهای جامعه امروزی نبوده، لاجرم توقعات متولیان دلسوز کوهنوردی نسبت به حریم مناطق کوهستانی و حفظ محیط زیست برآورده نمی شود،لذا دغدغه اکثریت نویسندگان، آلودگی وتخریب محیط زیست، استفاده افراد متفرقه و غیر مسئول از پناهگاه، هزینه های زیاد برای تجهیز وساخت، عدم استفاده از تجهیزات به امید وجود پناهگاه ونمونه های دیگر که در خصوص آن دلواپسی اکثر علاقه مندان به کوه مشاهده می گردد. ولی نبود پناهگاه چه اندازه به بهبود موارد ذکر شده کمک خواهد کرد؟ . بدون شک هیچکس موافق توسعه و احداث پناهگاه سازی نیست ولی تصور اینکه همه پناهگاهها در کشور بر چیده شوند آیا شرایط برای هزاران نفر از علاقه مندان و کوه روها در میانه راه و مسیر قله بهتر خواهد شد؟ آیا بهبودی در وضعیت محیط زیست و بهداشت شخصی حاصل می گردد؟ ویا امداد رسانی در شرایط اضطراری وبحرانی به محل وقوع حادثه انجام خواهد شد؟ آیا خوش بینی به پندار وباورهای رویایی خردمندانه است ؟یقینا وجود پناهگاه علت اصلی آلودگی و تخریب محیط زیست نیست، بلکه در اکثر مناطق کوهستانی پراکندگی و وجود زباله در همه جا به چشم می خورد، به هر حال وجود پناهگاه به عنوان توقف گاه نیازمندآب شرب و احداث سرویس بهداشتی جهت فضولات انسانی بوده که از نیازهای درجه اول انسان در زندگی روزانه است. لذا آلودگی وتولید زباله اجتناب ناپذیر وباید با مدیریت وسرپرستی در محل آن را کاهش داد. از طرفی اغلب پناهگاهها در ارتفاعات بوده وتردد افراد ولگرد و متفرقه در آن محل امکان پذیرنیست. بدون شک عدم رعایت موارد فوق ریشه فرهنگی داشته وباید راه حل آن را در جای دیگر جست، لذا با صراحت می توان گفت عدم فرهنگ نگهداری و بهره برداری از پناهگاه و جانپناه باعث ایجاد مشکلاتی شده که خاطر همه را آزرده کرده است. در سالهای دورتراغلب کوهنوردان با توجه به وجود جانپناه با خود چادر و تجهیزات شب مانی می بردند و با رسیدن به جانپنا در صورت وجود مهمان به داخل وارد نمی شدند و یا با تواضع و احترام درب آن را باز کرده و با خروج مجدد درب جانپناه بسته می شد. لذا از خاطر نبریم که دگرگونی و توسعه در طول تاریخ از هر مانعی عبور کرده و در این مسیر گذار انسان خردمند با انعطاف پذیری و قبول نیازهای جامعه صنعتی منجر به توافق اجباری گردیده است
