گزارش صعود قله تفتان ۹۵

کد خبر : 23489
17 بهمن 1399 - 9:10

تفتان در میان شش کوه آتشفشانی ایران، فعال ترین آن ها گزارش شده است که از سه دهانه ی آن، همانند دماوند، گازهای گوگرد به نسبت با حجم گسترده تری منتشر می شود. تفتان در زبان پارسی به معنای مکان گرما است.

این قله با ارتفاع ۴۰۵۰ متر از سطح آب های آزاد، سیزدهمین قله مرتفع ایران به شمار می آید و جزو قلل منفرد کشورمان شناخته می شود.

تفتان دارای دو شاخک است، یکی در شمال که ارتفاع بیشتری دارد و نام اش «زیارت» است و قله اصلی به حساب می آید و دیگری شاخک جنوبی که قله ای به نسبت کوتاه‌تر است و ماده کوه نامیده می شود.

صعود به تفتان معمولا از یال غربی که ارتفاع ۳۲۲۸ متری آن به پناهگاه صُبح مجهز است، صورت می گیرد. این مسیر کاملا پاکوب شده است. مسیر دیگری برای صعود وجود دارد که از کف دره می گذرد که در این ناحیه سنگ های ریزشی بیشتری مشاهده می شود. مسیر دوم در پناهگاه صبح با مسیر اول، یکی می شود.

گیاه خاص منطقه شامل بادام تلخ کوهی، پونه، درمنه، آویشن، گلک و گرمونه است که تقریبا تمام ارتفاعات را پوشانده است.

حیوانات کمی در طول مسیر صعود دیده می شود، اما طبق گزارش ها منطقه تفتان زیستگاه روباه، شغال، گرگ و کبک است.

در مسیر صعود چشمه های آب معدنی آغشته به گوگرد وجود دارد که بیشتر مورد استفاده محلی ها در پایان کوهنوردی است. در دسترس ترین این چشمه ها، دره منتهی به پناهگاه صبح است. در طول مسیر نیز رود باریکی که سنگ های آن آغشته به گوگرد شده است، دیده می شود.

احجام سنگی شکل گرفته براساس فوران آتشفشان جوان، از جمله پدیده های قابل توجه در مسیر صعود به تفتان است.

مسیر دسترسی به تفتان: از زاهدان به سمت خاش، حدود کیلومتر ۱۳۰،جاده آسفالته فرعی به روستاهای تمندان و کوشه منتهی می شود. ورودی این مسیر مجهز به تابلو است. این ناحیه که به نسبت زاهدان، از آب و هوای مطبوع تری بهره مند است، پوشیده شده از باغ ها، مزارع و روستاهای کوچک. در مسیر می توان تابلوی هلال احمر را نیز مشاهده کرد. البته تجهیزات خاصی مستقر نشده است.

این جاده به اردوگاه “دره گل” وابسته به آموزش و پروش، منتهی می شود. بیشتر گروه های کوهنوردی با هماهنگی قبلی می توانند این ارودگاه را برای شب مانی انتخاب کنند.

گزارش صعود گروه «سلام همنورد» به قله تفتان که در آستانه میلاد حضرت علی (ع) برای بزرگداشت مقام پدر و اجرای مراسم یادبود مدافعان حَرم انجام شد، به این شرح است؛

ساعت ۱۱:۳۰ دقیقه روز سه شنبه ۳۱ فروردین ماه، اعضای گروه «سلام همنورد» که شامل هفت خانم و ۱۶ آقا می شد، در پایانه راه آهن تهران حضور یافتند تا با قطار به سمت زاهدان حرکت کنند. گروه ساعت ۱۰:۳۰ دقیقه روز چهارشنبه، اول اردیبهشت ماه به شهر زاهدان رسید. با هماهنگی سرپرست گروه، آقای مجید دلنوا، دهکده سبز ورزشی زاهدان برای استراحتی کوتاه هماهنگ شده بود.

پس از توقف چهار ساعته در این دهکده برای استراحت و خرید آب و مواد غذایی مورد نیاز و همچنین ارائه توضیحاتی مختصر از سوی «علی پایان»، عضو هیات کوهنوردی سیستان و بلوچستان درباره مسیر صعود و شرایط جوی منطقه، اعضای گروه توسط اتوبوسی که هماهنگ شده بود به سمت اردوگاه دره گل از توابع شهرستان خاش، عزیمت کرد.

در این مسیر، اتوبوس دو مرتبه توسط پلیس گشت جاده ای کنترل شد. همچنین توقف ۱۰ دقیقه ای برای باقی مانده خریدها، در حاشیه روستای «کهنوک» که یکی از تفرجگاه های زاهدان و خاش به شمار می آید و با باغ های زردآلو، شلیل و هلو، پوشیده شده، صورت گرفت.

ساعت ۱۸:۱۰ دقیقه اتوبوس به محل اردوگاه دره گل رسید. با هماهنگی قبلی سرپرست گروه، این مکان با توجه به امکاناتی که به نسبت پناهگاه صبح داشت، برای شب مانی درنظر گرفته شده بود. اردوگاه به نوعی تفرجگاه محلی به شمار می آید که در ارتفاع ۲۵۲۳ متری واقع شده و به امکاناتی چون اتاق هایی با تخت، سالن غذاخوری، آشپزخانه و سرویس بهداشتی مجهز است که البته هر دو سرویس بهداشتی این اردوگاه مشکل روشنایی داشت، اما به طور کلی این محل از لحاظ امنیتی قابل اعتماد بود. همچین آب مورد استفاده در این محل از چشمه های اطراف تامین می شد که از سنگریزه های داخل آن کاملا مشخص بود.

همان شب (چهارشنبه اول اردیبهشت ماه) جلسه ای به منظور معرفی و آشنایی اعضای گروه، برگزار شد و آقای مجید دلنوا ـ سرپرست گروه ـ توضیحاتی درباره برنامه صعود ارائه کرد.

ساعت ۴ بیدارباش گروه اعلام شد که پس از خواندن نماز صبح و جانمایی کوله های بزرگتر در اتوبوس، حرکت به سمت قله در ساعت ۵ صبح روز پنجشبنه، دوم اردبیهشت ماه آغاز شد. آقای مجید دلنوا، سرقدم و آقای علیزاده عقب دار، گروه بودند.

مسیر صعود کاملا پاکوب بود. بخشی از مسیر از دره (تنگه گلو) گذر می کرد که در بخش هایی نیاز به دست به سنگ شدن داشت. تمام مسیر صعود توسط گروهای کوهنوردی، عموما محلی، دیوارنویسی شده که طبیعت را مخدوش و نازیبا کرده است.

تفتان نیز هماهنند تمام کوه های ایران که صعود از آن مرسوم است، به زباله آلوده شده است که تعدادی از اعضای گروه از همان ابتدا سعی در پاک سازی مسیر در حد توان خود داشتند. زباله های جمع آوری شده حتی هنگام برگشت تا اردوگاه دره گل، جایی که از انتقال آن ها اطمینان وجود داشت، حمل شد. انگیزه این اقدام فرای پاکسازی، فرهنگ سازی در میان کوهنوردان بود.

پس از حدود دو ساعت کوهپیمایی، با توجه به جهت باد که پیش بینی می شد در روز صعود، وزش تندی داشته باشد، اما خوشبختانه اینطور نشد، بوی گوگرد متصاعدشده از تفتان، کاملا قابل استشمام بود.

ساعت ۸:۳۰ دقیقه گروه به پناهگاه «صُبَح» رسید که تعدادی کوهنورد محلی نیز در آن حضور داشتند. قرار بود صبحانه در همین محل صرف شود.

پناهگاه جدیدی در کنار ساختمان قدیمی ساخته شده که هنوز قابل استفاده نیست. پناهگاه جدید ۵ طبقه است و مدت زیادی می شود که کار آن شروع شده اما به نتیجه نرسیده است. آب مورد نیاز پناهگاه از چشمه پایین دستی که با لوله از رودخانه منحرف شده، تامین می شود. سرویس بهداشتی آن نیز به آب دسترسی ندارد. زباله های زیادی نیز که بخشی از آن را نخاله های ساختمان جدید تشکیل می دهد، اطراف پناهگاه را فرا گرفته و منظره نازیبایی را پدید آورده است.

برخی گروه های کوهنوردی این پناهگاه را برای شب مانی انتخاب می کنند. نگهبانان پناهگاه نیز از کوهنوردان به گرمی استقبال می کنند. به همنوردان عزیز پیشنهاد می شود در صورت استفاده از تجهیزات این پناهگاه، نگهبانان سختکوش آن را از موهبت خود بی نصیب نگذارند.

ساعت ۹:۲۰ دقیقه حرکت از پناهگاه به سمت قله آغاز می شود. مسیر همچنان پاکوب است، اما شیب در بعضی نقاط درجه بیشتری دارد. بنابراین پیمایش به آهستگی و با احتیاط بیشتری صورت می گیرد.

تا قله، گروه دو مرتبه برای استراحت و تجدید قوا، متوقف شد. در طول مسیر نیز بازار احوالپرسی با همنوردانی از استان کرمان و شهرستان رفسنجان داغ بود.

ساعت ۱۲:۲۰ دقیقه گروه «سلام همنورد» موفق می شود تفتان را صعود کند.

میزان درجه باد در لحظه صعود چندان تند نیست، جهت باد رو به شرق است به همین دلیل گازهای گوگرد در یک مسیر هدایت می شود و پراکنده نیست. بنابراین گروه زمان بیشتری را روی قله صرف می کند.

اعضای گروه سلام همنورد با به احتزاز درآوردن پرچم مدافعان حرم و گرفتن عکس یادگاری در کناریکدیگر، یاد مردانی را که با به خطر انداختن جان خود به دفاع از قله های عشق، ایثار و شهادت پرداخته اند، گرامی داشتند.

بازگشت از قله پس از یک ساعت توقف صورت گرفت. گروه در ساعت ۱۵:۰۹ به پناهگاه صبح بازگشت که نهار در همین محل صرف شد. توقف در این پناهگاه حدود یک ساعت و ۲۰ دقیقه طول کشید. در پایان استراحت عکس یادگاری در کنار پناهگاه با تصویر مدافعان حرم گرفته شد.

تمام اعضای گروه در ساعت ۲۰ به اردوگاه دره گل رسیدند. بازگشت از مسیر دیگری که کف دره بود، صورت گرفت، برای همین زمان طولانی تری صرف شد. بعد از اقامه مغرب و اعشاء اعضای گروه با اتوبوس به سمت زاهدان حرکت کرد. اقامت شبانه در دهکده ورزشی این شهر صورت گرفت.

در نزدیکی اردوگاه دره گل روستایی وجود دارد که ساکنان حداقلی آن وضع معیشت خوبی ندارند و کودکان آن ها بشتر از طریق فروش چای کوهی (کاکوتی) به کوهنوردان، کسب درآمد می کنند. پیشنهاد می شود خیر همنوردان گرامی که بخشندگی را از طبیعت آموخته اند شامل حال مردمان این خطه شود.

بازگشت به تهران با قطار ساعت ۱۵ روز جمعه سوم اردیبهشت ماه از زاهدان بود که اعضای گروه صبح خود را صرف گشت در شهر و همچنین بازار زاهدان کردند.

GPS، مسافت طی شده در یک مسیر را ۷٫۸۸ کیلومتر، ارتفاع آغاز حرکت را ۲۵۲۳ متر و ارتفاع قله را ۳۸۹۵ متر ثبت کرده است.

برنامه تفتان سوای صعود به یکی از قلل مرتفع در ایران که قله بالای چهار هزار متر شناخته می شود، کاملا فرهنگی بوده است.

پایان

نگارش گزارش: سرکار خانم حسنلو

بازتاب این برنامه در برخی سایت ها: