به گزارش بام نیوز، قروه یکی از قدیمی‌ترین شهرهای تاریخی و کهن در غرب ایران زمین است، قروه مرکز شهرستانی به همین نام است و سومین شهر پرجمعیت استان کردستان به‌شمار می‌رود.
شهر قروه در دشت وسیعی در شرق استان و شمال غربی همدان قرار گرفته است دشتی که از شمال به شهرستان بیجار و از جنوب به استان کرمانشاه محدود شده است.
این شهرستان در دامنهٔ رشته کوه زاگرس و در بلندای یک‌هزار و ۹۰۰ متر بالاتر از سطح دریا واقع شده است و از شهرهای سردسیر کشور به شمار می‌آید، رشد و توسعه قروه در مسیر جاده همدان – تهران انجام گرفته است این شهرستان دارای دشت‌های بزرگ و همواری است که بواسطه آن به این شهر لقب عروس شهرهای ایران، دشت خدا، شهر تمیز ایران، اولین شهر توریستی ایران، شهر تاریخ و فرهنگ، شهر تجاری ایران نیز داده شده است.
قروه دارای جاذبه‌های تاریخی بسیاری است و همین عوامل موجب شده مسافران و گردشگران از اقصی نقاط ایران به این شهر مسافرت کرده و از مراکز تجاری و اماکن تاریخی و فرهنگی این شهرستان دیدن کنند همچنین در تقسیمات استانی شورای وزرا در سال ۱۳۳۷ شهر قروه از استان همدان منتزع و به استان کردستان ملحق شد.
شهرستان قروه به شهری تجاری تبدیل شده که مراکز تجاری متعددی را در خود جای داده‌است. عواملی چون شاهراه ارتباطی غرب کشور که از مرکز این شهرستان گذر می‌کند و پایتخت را به کشورهای همسایه از جمله عراق و ترکیه متصل می‌کند و از اهمیت بسزایی برخوردار بوده‌است.
قروه در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده و اغلب کوه‌های پیرامون آن در بیش‌تر ماه‌های سال پوشیده از برف است. از مهم‌ترین کوه‌های این شهر می‌توان به شعبان کچل، بدر، پریشان، پنجه‌علی (پنجه)، حاج‌آقا، قره‌یارکه، قلوز و کولاره اشاره کرد.
وجه تسمیه
مورد اطمینان‌ترین ریشه‌یابی نام شهر قروه، برگرفته از گل وا بوده که به محلی اطلاق می‌شده که گل در آن زیاد بوده و با اندکی بارندگی گل به وجود می‌آید. قروه معرب کلمهٔ فارسی میانه (گوربِگ) بوده و مرکب از (گروگور) یعنی دشت و صحرایی هموار و از این جهت است که (گور) با (بگ) به معنی خدا که بر روی هم گوربک یعنی دشت خدا است.
ساختار شهری قروه
محدوده کنونی شهرستان قروه از قرن نهم به بعد به قلمرو علی‌شکر معروف بوده است. علی‌شکر از امرای جهانشاه میرزا قراقوینلو بوده است، بلوک اسفندآباد شهرستان قروه کنونی در دورهٔ حکومت قراقویونلوها به همدان تعلق داشته است. قلمرو علی شکر در زمان کنون پسر بلافصل اردلان که حاکم کردستان در سال‌های ۶۰۶ تا ۶۲۶ ه.ق بوده است به کردستان الحاق شده است در سال ۹۰۱ ه.ق قلمرو علی شکرشاه به انضمام مهربان و جوانمرد کنونی به سرخاب بیک پسر مأمون بیک واگذار می‌شود.
در دورهٔ قاجاریه در دارالحکومه اسفند آباد که در قدیم قلمرو علی شکر نامیده می‌شود و یکی از بلوکات هجده‌گانهٔ سنندج به‌شمار می‌رود در روستای قصلان بود. در عهد امان‌الله خان بزرگ قصلان قلعه و عمارات و حمام و مسجد باغ و بیشه زیادی داشته است.
مستندات تاریخی نشانگر آن است که قروه نه تنها به عنوان یک شهر در دورهٔ قاجاریه مطرح نبوده بلکه مراکز جمعیتی روستایی دیگری که در اطراف آن وجود داشته مانند روستای قصلان بدون تردید یک مرکز جمعیتی قدیمی در منطقه محسوب می‌شده و از اهمیت و مرکزیت بیشتری برخوردار بوده‌است.
قروه یکی از شهرستان‌های مهاجرپذیر استان به شمار می‌رود. وجود آب و هوای خنک، موقعیت ترانزیتی و نزدیکی به مرکز استان و کشورهای همسایه من جمله کشورهای عراق و ترکیه است مهاجرت از شهرهای اطراف به شهر قروه زمینه تنوع فرهنگی و قومی را در این شهرستان فراهم نموده‌است.
رشد و توسعهٔ قروه در مسیر راه ارتباطی همدان به سنندج صورت گرفته‌است. قرائن تاریخی موید آن است که این روند از اواخر دورهٔ قاجاریه شروع می‌شود هستهٔ اولیهٔ روستای قروه در کنار چشمهٔ سراب و در ارتفاعات جنوب غربی شکل گرفته‌است این ارتفاعات بر دشت وسیع حاصلخیز شمال و شمال شرقی خود مسلط بوده‌است.
پل فرهادآباد
در روستای فرهادآباد پل تاریخی این روستا قرار دارد. این پل از لحاظ معماری دارای هشت دهانه که چشمه وسط بزرگتر و نوع قوس‌های بکار رفته عموماً جناغی و مصالح بکار رفته در آن آجر است. هرچند تاریخ دقیق ساخت پل مشخص نیست اما با توجه به شیوه معماری بکار رفته در آن به احتمال قوی از پل‌های دوران صفوی است و از آنجا که این پل در گذشته به عنوان راه مواصلاتی ناحیه قروه به سمت زنجان و مسیر عبور کاروانیان به‌شمار می‌رفت از اهمیت بالایی برخوردار بوده است و در دوران حکومت خسروخان اول مقارن با حکومت زندیه مورد تعمیر و بازسازی قرار گرفت و در دوره حکومت قاجار نیز توسط فرهاد میرزا معتمدالدوله عموی ناصرالدین شاه نیز مورد مرمت و بازسازی کامل قرار گرفت و در سال ۱۳۷۹ تحت شماره ۲۶۴۷ به عنوان اولین اثر تاریخی شهرستان در ردیف آثار ملی کشور به ثبت رسید.
صخره‌های تاریخی فرهادتراش
در فاصله سه روستای داشبلاغ، آقبلاغ و وینسار بر روی کوهی مرتفع، بقایای یک معدن بزرگ سنگ قرار دارد در این معدن آثار سنگی مشاهده می‌شود که با نظم خاصی بریده شده و گفته می‌شود در زمان ساخت معبد آناهیتا از این سنگ‌ها استفاده شده که از نظر نوع، اندازه و تراش سنگ دارای ویژگی‌های خاص و از اهمیت بسیاری برخوردار است.
باور مردم برآن است که این سنگ‌ها به داستان شیرین و فرهاد ارتباط دارد. نوع حجاری و سفال‌های موجود در منطقه، احتمالاً به دوره ساسانی تعلق دارد. در ضلع شرقی کوه فرهادتراش دهانه غاری وجود دارد که اورل استین مستشرق اروپایی هنگام بررسی منطقه غرب کشور، از این غار نام برده است. این محوطه به تاریخ ۱۳۸۲ تحت شماره ۱۰۷۷۹ در ردیف آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
حمام تاریخی قصلان
روستای قصلان در ۶ کیلومتری شمال شرق قروه قرار دارد و تپه باستانی ضلع غربی آن که به شماره ۸۵۲۴ در تاریخ ۱۳۸۲ در ردیف آثار تاریخی به ثبت رسیده است دارای پیشینه‌ای بلندمدت در زمینه باستان‌شناسی و شناخت تاریخ و فرهنگ و هنر نیاکان این سرزمین است.
دیگر اثر تاریخی روستا که قابلیت جذب گردشگر را داراست حمام قصلان است که جزئی از مجموعه بزرگ ارگ، بازار، مسجد و بناهای باشکوهی بوده که بنای آن به اواخر دوره زندیه و زمان حکومت خسروخان اول والی وقت کردستان برمی‌گردد.
هرچند امروزه دیگر بناها کاملاً از بین رفته و لیکن بقایا و خطوط اولیه آن‌ها باقیمانده‌است؛ حمام قصلان دارای قسمت‌های مختلفی همچون هشتی، حمام سرد، میاندر، حمام گرم و خلوتی خصوصی و عمومی و خزینه وتون است با تزیینات منحصر بفرد آهک‌بری با طرح‌های گیاهی، هندسی و انسانی و حیوانی مزین شده و در نوع خود قابل توجه است.
بر اساس کتیبه‌ای که بر سر درب ورودی حمام نصب شده بود و اکنون در موزه سنندج نگهداری می‌شود این بنا در سال ۱۲۵۵ ه.ق در روزگار آصف حاکم وقت سنندج مجدداً تعمیر و مرمت شده است.
این حمام تا اوایل انقلاب اسلامی مورد استفاده بوده که با احداث حمام جدید در روستا از رونق آن به تدریج کاسته شد و در سال ۱۳۷۹ به عنوان دومین اثر تاریخی شهرستان بعد از پل تاریخی فرهادآباد به شماره ۲۸۳۵ در ردیف آثار ملی کشور به ثبت رسید و در سال ۱۳۸۰ عملیات مرمت و تعمیرات توسط واحد حفظ و احیای مدیریت وقت میراث فرهنگی استان آغاز و از آن تاریخ تاکنون در چندین مرحله مرمت شده است.
با توجه به موقعیت و ویژگی شهرستان قروه در خصوص دارابودن معادن مختلف سنگ مقرر شده بعد از اتمام مرمت و تعمیرات حمام، ساختمان مذکور تبدیل به موزه سنگ و دست‌ساخته‌های سنگی منطقه شود.
روستای گردشگری میهم
در ۱۸ کیلومتری قروه به سمت همدان روستای گردشگری و خوش آب‌وهوای میهم قرار دارد که با ورود به این مسیر، در روزهای فروردین ماه، نفس‌های بهار را در دشت‌های وسیع و زیبایش تنفس می‌کنید.
در همین مسیر، کوه‌های بدر و پریشان با طبیعت چشم‌نواز به استقبال شما می‌آید. همچنین به دلیل زیستگاه حیوانات و وجود گونه‌های کَل، بز، پرندگان شکاری، خرگوش و روباه، همواره همراه با هیجان خواهد بود.در حاشیه رشته کوه‌های بدر و پریشان روستاهای میهم، نعمت‌آباد، ولی آباد و مجیدآباد وجود دارد که ساکنان این چند روستا از گردشگران و کوهنوردان با پخت نان محلی و لبنیات بومی پذیرایی می‌کنند و در تمام ایام سال این منطقه محل تجمع کمپ‌های کوهنوردی و گردشگری است.
به گفته ساکنان قدیمی منطقه میهم، دلیل نامگذاری این روستا بر اساس کوه‌های سر به فلک کشیده و پر برف بدر و پریشان است که طی قرن‌ها ماندگار و پا برجا بوده و از آن بعنوان سرزمین ماندگار نام برده شده است.
سراب کوثر
سراب قروه که با نام سراب کوثر نیز شناخته می‌شود، دریاچه‌ای طبیعی در یک کیلومتری جنوب شهر قروه است از گذشته‌های دور، آب سراب قروه آب آشامیدنی و کشاورزی قروه‌ای‌ها را تامین کرده است. همچنین در میان دریاچه، جزیره‌ای وجود دارد که در شب به‌زیبایی نورپردازی می‌شود و با استفاده از پلی آهنی می‌توان به آن دسترسی داشت و امروزه یکی از مکان‌های گردشگری مهم شهرستان قروه محسوب می‌شود و علاقمندان رشته قایقرانی و سایر ورزش‌های آبی در این دریاچه زیبا فعالیت دارند.
دریاچه سراب کوثر یکی از نزدیکترین و در دسترس‌ترین جاذبه‌های تفریحی سیاحتی در قروه است که از مناطق جذاب و گردشگرپذیر شهرستان به شمار می‌رود و به نام تک آغاج که واژه‌ای ترکی به معنای تک درخت است نیز معروف است.
آب خنک این دریاچه توسط ۱۲ دهنه چشمه تامین می‌شود و در تمام ایام سال جریان دارد، چشمه‌های جوشان آن قابل دیدن از سطح آب نیست و وجود گیاهان آبی در کف دریاچه به زیبایی آن افزوده است.
حاشیه این دریاچه زیبا نیز طی سال‌های اخیر ساماندهی شده و با ایجاد فضای سبز در حاشیه دریاچه و درختانی که بر دل سبزه‌ها دلربایی می‌کنند، در همه روزهای سال پذیرای خیل مسافران، گردشگران و علاقه‌مندان به طبیعت است.
شواهد موجود حاکی از آن است که زیر بنای شهر قروه در گذشته که در اصل روستائی به همین نام بوده در کناره‌های شمالی این چشمه بنیان نهاده شده است و در سال‌های اخیر اقدامات اولیه و زیربنائی در راستای افزایش امکانات رفاهی و گردشگری آن اجرا شده است.
امامزاده سید جلال‌الدین
روستایی در ۱۸ کیلومتری شمال شرقی قروه با قدمتی به درازای تاریخ و جاذبه‌هایی بکر و زیبا و امامزاده‌ای در شرق روستای باباگرگر بنام سید جلال‌الدین ابن سید معزالدین وجود دارد و مورد توجه تمامی مسافرینی است که از سایر استان‌ها برای زیارت آن به این شهرستان سفر می‌کنند تاریخ دقیق از ساخت بقعه مشخص نیست، ولی به نظر می‌رسد که پیش از دوره حاکمیت دولت ترکی آذربایجانی قاجار و توسط معماران محلی ساخته شده‌است.
تاریخ دقیق از ساخت بقعه مشخص نیست، ولی به نظر می‌رسد که پیش از دوره حاکمیت دولت ترکی ـ آذربایجانی قاجار و توسط معماران محلی ساخته شده است.
بنای اولیه آن به دوره صفویه بر می‌گردد بر اساس اطلاعاتی که از کتا‌ب‌های قدیمی به دست آمده، نسبت شریف آن حضرت با چند واسطه به امام محمد باقر علیه‌السلام می‌رسد.
مقبره امامزاده از چند بخش تشکیل شده، اتاق اصلی و گنبدی شکل آن در بخش جنوبی و اتاق‌های دیگر در ضلع شرقی جای دارد.
چشمه‌های شفابخش
چشمه‌ای جوشان همیشه می‌خروشد که به آن «دنگز» می‌گویند. آب این چشمه در استخری عمیق و مدور به محیط ۲۰۰ متر جمع می‌شود.
این چشمه پر آب دارای آبی به رنگ مایل به سرخ است و در بعضی مواقع به رنگ زرد مایل به لیمویی در می‌آید. آب این چشمه به علت وجود املاح معدنی به ویژه گوگرد رنگین است. ظاهرا این آب برای امراض سودایی و پوستی مناسب است و در درمان سوءهاضمه و دیگر بیماری‌های دستگاه گوارش و نیز راشیتیسم و درمان تورم موثر است. این چشمه و امامزاده باباگرگر در کنار آن از مکان‌های طبیعی و تاریخی استان محسوب می‌شوند.
اژدهای ۳۰۰ متری
یکی دیگر از جاذبه های گردشگری و توریستی روستای باباگرگر که جلوه خاصی به محل داده است عارضه طبیعی مشهور به «سنگ اژدها» با ۳۰۰ متر طول است که در ضلع جنوبی بنای امامزاده قرار گرفته و شکلی شبیه به حیوانات عظیم‌الجثه ماقبل تاریخ دارد.
در واقع عارضه مذکور کاملاً از جنس سنگ‌های رسوبی آهکی بوده که با توجه به ظاهر و تشابه شکلی با حیوانات افسانه‌ای باعث ایجاد یکسری اعتقادات و باورهای خاص در بین اهالی منطقه شده است.
درباره این سنگ باور عامیانه جالبی وجود دارد که حکایت می‌کنند در زمان‌هایی بس دور اژدهایی قصد حمله به مردم شهر را داشته که مورد خشم امامزاده جلال‌الدین قرار می‌گیرد و به اذن خدا به سنگ تبدیل می‌شود.
هر ساله جمع قابل توجهی از گردشگرانی که به کردستان و شهرستان قروه سفر می‌کنند چند ساعتی از سفر خود را برای زیارت این امامزاده و دیدن جاذبه‌های گردشگری این منطقه اختصاص می‌دهند.
در میان مردم شهرستان‌های مختلف به ویژه در بین قدیمی‌ترها داستان‌های زیادی در مورد نحوه به وجود آمدن صخره‌ای اژدها شکل کنار امامزاده وجود دارد.
در این منطقه گردشگری تعداد ۲۹ اتاق در جانب جنوب و شمال غرب صحن امامزاده جهت اسکان زائران و حسینیه‌ای که در دو طبقه در جوار بقعه جهت انجام مراسم‌های مذهبی بنا شده است. گویا در ایام خاص مانند روزهای ۱۳ فروردین، ۲۸ صفر، ۲۱ رمضان و دهه اول محرم و روزهای جمعه زائران زیادی از نقاط مختلف کشور به این مکان مقدس مشرف می‌شوند.
منطقه حفاظت‌شده بدر و پریشان
بدر و پریشان منطقه‌ای با ۴۳ هزار هکتار مساحت که طی مصوبه شماره ۲۷۶ شورای عالی محیط زیست مورخ ۱۹ فروردین ماه ۱۳۸۵ با وسعت ۴۳ هزار و ۲۰۹ هکتار بعنوان منطقه حفاظت شده معرفی شد.
این منطقه حفاظت شده در ضلع جنوبی شهرستان قروه واقع شده است که به دلیل فراوانی چشمه‌های موجود، گونه‌های جانوری و گیاهی منطقه جهت تامین آب مورد نیاز خود با مشکلی مواجه نیستند.
این منطقه به دلیل شرایط توپوگرافی خاص، تنوع شکل زمین و دارا بودن صخره‌های متعدد محل امنی برای حیواناتی مستقر در خود است.
گونه‌های شاخص جانوری
تاکنون ۱۳ گونه پستاندار، ۸ گونه خزنده، ۴۲ گونه پرنده و ۳ گونه ماهی در این منطقه شناسایی شده است که شامل کل و بز، روباه، گرگ، شغال، گراز، خرگوش، تشی، گربه وحشی، انواع جوندگان، لاک پشت، مار و مارمولک و گونه شاخص جانوری منطقه کل و بز است.
قرقی، طرقه، دلیجه، شاهین، عقاب، سارگپه، کبوتر سانان، جغد، کلاغ نوک سرخ، شبگرد، شانه به سر، دارکوب و کبک از انواع گونه‌های پرندگان شناسایی شده منطقه بدر و پریشان است.
پوشش گیاهی
گون، مرزه، کما، انواع لاله‌ها، نخود سیاه، گیاهان علفی چند ساله، درخچه بادام وحشی، ریواس، نسترن وحشی، جگن و سازو، زنبق، فرفیون، میخک، کنگر، شکر تیغال، گل ماهور، زول، شقایق، جاشیر، کلاه میر حسن، گندمیان، کنگر فرنگی، انواع گونه‌های گرامینه، پوا و ملیکا گونه‌های گیاهی شناسایی شده در منطقه حفاظت شده بدر و پریشان است.
این مناطق زیبا در بین استان‌های کردستان و کرمانشاه واقع است و از آنجا که شهرستان قروه در منطقه‌ای سردسیر و کوهستانی قرار دارد، دارای ارتفاعات بسیاری است.
موقعیت کوهستانی، جهت چین خوردگی‌ها و نحوه تابش خورشید، در میزان پوشش گیاهی این ناحیه موثر است. اکثر دامنهها پوشیده از گیاهان معطر و چند ساله هستند. از جمله منطقه بدر و پریشان که منطقه ای کوهستانی است و از کوه‌های صخره‌ای، دره‌های کم عمق، تپه ماهورها و ارتفاعات بهم پیوسته تشکیل یافته که دامنه تغییرات ارتفاعی آن بین ۲۰۰۰ تا ۳۲۹۸ متر متغیر است.
کوه‌های بدر، پریشان، یوسف سیاه، شعبان کچل، پنجه علی و دروازه از مهم‌ترین کوه‌های منطقه است. حدود ۳۰ درصد منطقه صخره‌ای و مابقی تپه ماهور است و شیب منطقه نیز بالای ۳۰ درصد است.
این منطقه دارای چشمه‌های فراوانی است که می‌توان چشمه شاه پسند، چشمه‌های شمالی کوه بدر، چشمه کبود، چشمه پناهگاه پریشان را نام برد.
منطقه حفاظت شده بدر و پریشان با مساحت ۴۳ هزار هکتار در ضلع جنوبی شهر قروه و با فاصله ۱۲ کیلومتر از آن واقع شده است. این منطقه مجموعه‌ای از ارتفاعات بهم پیوسته با پوشش گیاهی مناسب و گونه‌های جانوری مهمی است.
به منظور حفظ این گونه‌ها و چشم‌اندازهای طبیعی و بسیار زیبای آن، از تاریخ ۱۳۷۵ به عنوان منطقه شکار ممنوع تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته است. به دلیل ظرفیت بالای منطقه از نظر وضعیت زیستگاه و گونه های موجود و به منظور حفاظت و برنامه ریزی شده بهتر در اوایل سال ۱۳۸۵ منطقه مذکور به منطقه حفاظت شده بدر و پریشان ارتقاء یافت. قسمت عمده این منطقه در حوزه استحفاظی شهرستان قروه واقع شده و قسمتی از آن نیز در حوزه استحفاظی شهرستان سنقر است، اما مسئولیت حفاظت از آن به عهده اداره حفاظت محیط زیست شهرستان قروه است.
کوه پریشان در جنوب شرقی شهرستان قروه واقع شده است. برای رسیدن به دامنه این کوه با حرکت از شهرستان قروه، ابتدا ۱۰ کیلومتر از مسیر جاده همدان طی می‌شود، سپس به سمت راست تغییر مسیر داده و پس از عبور از روستاهای میهم سفلی و علیا و ولی‌آباد و نعمت آباد به دامنه کوه پریشان می‌توان رسید. این کوه از چهار قله صخره‌ای تشکیل شده که بلندترین آن قله پریشان است که از دور همانند کوهان‌های شتر (دوکوهانه) نمایان است و ارتفاع آن ۳۱۰۰ متر است و صخره‌های آن از ارتفاع ۲۸۰۰ متری شروع و تا قله ادامه دارد.
کوه بدر در جنوب شهرستان قروه و حد فاصل مرز استان کردستان و کرمانشاه با ارتفاع ۳ هزار و ۲۹۸ متر از سطح دریا قرار دارد. برای رسیدن به دامنه کوه، از این مسیرها می توان گذشت. از قروه به طرف روستاهای قلعه، سرتیپ آباد، امین آباد، پیر سلیمان و از آخرین روستا یعنی پیر سلیمان پناهگاه مشاهده می شود. در فصل تابستان از راه جیب رو تا منطقه چمنزار زیر یال پناهگاه می‌توان با ماشین رفت. بدر به نام کوه میهمین نیز معروف است زیرا این کوه بر دو روستای میهم محیط است و قله‌های قابل دسترسی این کوه وزیر – دروازه – قلوز – چشمه و آبشار کانی شاه پسند است.
کانی شاه‌پسند از جاذبه‌های قله بدر است چشمه زیبای که در ارتفاع ۲ هزار و ۶۰۰ متری ضلع غربی بدر واقع شده که دارای آب گوارا است و در فصل تابستان علاقمندان زیادی را به خود جذب می‌کند. کانی به زبان کردی یعنی چشمه، بنا به روایتی می‌گویند یکی از شاهان صفوی در زمان لشکرکشی در این محل اطراق نموده و این چشمه را پسندیده است.
