قسمت اول: پیشگفتار
در سال های اخیر، رشد روزافزونی در ورزش های مهیج (( Adventure outdoor sports رخ داده، به گونه ای که هم در رسانه ها و هم دنیای مجازی شاهد برجسته شدن این گونه رشته های ورزشی و همچنین آموزش آن ها هستیم.
این گسترش تا جایی پیش رفته که حتی برای عده ای تبدیل به شیوه زندگی و شغل شده و فراتر از آن به فلسفه نیز راه یافته است. در این بین رسانه ها نیز با بهره گیری از فضای کلی اینگونه ورزش ها، تبلیغ سلامت، شادابی، آرامش و … را وام گرفته اند.
به کار بردن آموزه های حاصل از مواجه شدن با طبیعت بکر نیز از سوی دیگر مورد توجه فعالین امر آموزش قرار گرفته و فواید آموزش هدفمند ورزش های مهیج به جایی رسیده که دوره ها و مقاطع آکادمیک در دانشگاه و در سطوح حرفه ای مورد استقبال قرار می گیرد. کشور هایی همچون انگلستان، آمریکا، کانادا، نیوزلند، استرالیا و … از دهه ۸۰ میلادی در این امر پویا بوده اند.
بیشتر فعالین در امر آموزش ورزشهای مهیج بر این باورند که فعالیت های ماجراجویانه در عین لذت بخش بودن فواید زیادی دارند و امروزه تاثیر این فواید در شخصیت افراد، گروه ها و حتی اجتماع اثبات شده است.
اینکه کوهستان قابلیت این را دارد که تجربه ای عالی از آموزش و آموختن را فراهم کند، بدیهی است؛ اما عده ی زیادی بر این عقیده اند که تجربه و آموزش اگر چه می تواند منجر به رشد فردی شود ولی بدون نقش آفرینی در حرکت رو به جلو و بهره گیری از آن در عمل( زندگی) بی معنی است.
به عنوان مثال فرض کنید تیمی به منظور تمرین، آموزش یا هر هدفی عازم منطقه ای با شرایط خطرناک آب و هوایی یا بهمن است، آیا شما به عنوان یک فرد می ایستید و آنها را تماشا میکنید تا تجربه کنند! یا سعی میکنید آن تیم را از عواقب و آنچه احتمالا در انتظارشان خواهد بود مطلع کنید؟!
انتخاب دوم در مثال فوق، یعنی آموزه ها در عمل ظهور کرده نقش آفرینی کنند. البته اینکه تا چه میزان میتوان یا حق داریم در امور دیگران مداخله نماییم بحث متفاوتی است که با موضوع بنده مرتبط نیست.
اگر چه مدل های قدیمی تری همچون مدل جعبه سیاه Parcham بیانگر این موضوع است که فرض کنید فرایند آموزش ما جعبه ایست که داخل آن از بیرون برای همه قابل مشاهده نیست و فارغ از آنچه در جعبه رخ میدهد و مشهود نیست، این سیستم به نوعی کار کرده و جواب میدهد.
ولی مدل های متعالی تر که بعد ها به نام مدل ورودی – فرایند – خروجی شکل جدیدی به خود گرفت، متقاضیان حضور در دوره های آموزشی با تجربیات، توانایی و پیشینه شخصی و متفاوت وارد سیستم آموزش شده و تجربیات آموزشی جدیدی کسب می کنند که چنانچه سیستم آموزش درست عمل کند این آموزش دستاورد های زیادی هم برای فرد و هم برای جامعه خواهد داشت، حتی اگر چه این مکانیسم از بیرون دقیق قابل مشاهده نباشد؛ مشروط بر اینکه
سازندگان این سیستم باید به دقت فرآیندی که می باید در سیستم آموزش رخ دهد، تجربیاتی که باید تجربه شوند و جزء جزء آنچه در سیستم آموزش باید انجام شود را طرح ریزی می کنند تا برون ده آن سیستم بتواند پاسخ گوی نیازهای جامعه مخاطب باشد.
محیط کوهستان و آموزش های آن، فضایی است پویا و پیچیده که در قسمت دوم به آن اشاره خواهم نمود. همچنین شرایط مورد نیاز جهت افزایش بازده آموزش در چنین محیطی را بررسی خواهم کرد.
