پیادهروی و گامبرداری در محیط کوهستان که دارای پستی و بلندی و نیز مسیرهای پرشیب میباشد، در صورت عدم رعایت ایمنی و بیاحتیاطی برای مفاصل و برخی اندامها خطرآفرین بوده و چنانچه کوهنوردان در این زمینه احتیاط و مراقبت نکنند، در طول مدت برنامه همواره در معرض آسیب و مورد تهدید میباشند. در این خصوص يكي از شايعترين بيماريها درد زانو و مفاصل است که در پيادهرويهاي طولانيمدت بر روی سطوح سخت و سنگلاخي باعث فشار بيشتري به مفاصل و اندام تحتاني میگردد. حمل كولههاي سنگين و پرحجم توسط كوهنوردان، تردد از مسيرهاي ناهموار، پايين آمدن سريع از كوه، پريدنهاي متوالي در برنامه، عدم استفاده از تجهيزات مناسب كوهنوردي بهويژه باطوم، استفاده نكردن از كفش مناسب، تغير جهت سريع، دويدن در سرازيريها و ضربه زدن به مفاصل همگی ناشی از بیاحتیاطی و عدم استفاده از ابزار میباشد.
در همين رابطه آسيبديدگي منيسك در كوهنوردان ميتواند از پيادهرويهاي مداوم و نيز پريدن از روي صخره و پستي و بلندها شروع گردد. با وقوع این عارضه پس از ساعاتي معمولاً زانو كمي متورم و دچار محدوديت حركات ميشود. در بعضي از افراد پارگي منيسك ممكن است باعث قفل شدن زانو در حين حركت و راه رفتن شود. در معاينه اوليه ابتدا درد مفصلي مشاهده ميگردد و خم و راست كردن و چرخاندن زانو در اين بيماران منجر به احساس درد در خط مفصل زانو خواهد شد. طبق تجارب و تحقيقات بدست آمده مواردي كه ذکر شد در شيوع بيماري موثر بوده و لازم است در شكلگيري بروز آن دقت بيشتري نماييم، در مرحله نخست وقوع زانودرد و امثالهم بايد ابتدا صعود را متوقف، و اگر شرایط مهیا بود لازم است مصدوم با وسيله نقليه حمل گردد؛ در غیر اینصورت بايد با احتياط كامل و با استفاده از باتون و به آهستگي به محل امن منتقل شود.
یادآوری میگردد روشهاي پيشگيري از آسيب به مفاصل بخصوص زانو میتوان از ابزارهای کمکی جهت ایمنی و کاهش وقوع حادثه تا حدودی پیشگیری نمود؛ لذا بايد با حوصله و بهآهستگي از كوه پايین آمد و از پريدن از روي صخره و بلنديها اجتناب کرد. دويدن در سرازيريها و ضربه زدن به مفاصل؛ بعد از وارد آمدن آسيب به رباط صليبي قدامي ممكن است فرد احساس درد نداشته باشد، اما علايمي مانند صداي پوپ از زانو و يا احساس بيرونزدگي زانو مشاهده گردد؛ پس از گذشت چند ساعت زانوي فرد شروع به تورم ميكند و در اين هنگام شخص در ايستادن احساس درد خواهد داشت. بهترين اقدام در اين زمان كمپرس يخ بر روي موضع و بالا نگه داشتن پاي آسيبديده تا مراجعه به پزشك ميباشد.
در خاتمه ذكر اين نكته ضروري است كه ورزش كوهنوردي نيز مانند ساير رشتهها آسيبديدگي محتمل است و پيشگيري مقدم بر درمان ميباشد و با توجه به ويژهگيهاي اين رشته ورزشي و دور بودن محل برنامه از مراكز درماني بهتر است كوهنوردان در صورت بروز آسيب به محض رسیدن به منزل هرچه سريعتر جهت درمان اوليه به پزشك متخصص مراجعه نمايند.
منبع: کتاب فیزیولوژی ورزش، جلد یکم؛ ناشر: دانشگاه تهران