گروه اموزشی بام نیوز،نطلبی را در خصوص تكنيك تنفس و دستگاههاي تنفسي در كوهنوردي منتشر نمود:
کوهنوردی فقط یک ورزش نیست، بلكه روشي است براي زندگي. این ورزش محدودیت های آمادگی جسمانی و روانی خود را دارد. کوهنوردی فعالیتی است که نیاز به مقدار زیادی انرژی و تنفس بطورعادی دارد اما در ارتفاع بالا بدن به سختی می تواند اکسیژن کافی را به ارگانیسمهاي بدن عرضه دارد.
بدين صورت كه هرچه ارتفاع بيشتر ميشود هوا رقيقتر و در نتيجه تنفس سختر ميشود.
بنابراین، آنچه که می تواند ریه ها ما را برای تامین اکسیژن در بالا رفتن آماده سازد تمرینات و تکنیک هاي ويژه است.
تكنيكهاي زيادي براي اينكار وجود دارد. یکی از محبوب ترین تکنیک های تنفس:
تنفس با فشار نامیده می شود: اول، با استنشاق سريع هوا ريه ها را پر مي كنيم (در اين حالت دیافراگم خود را گسترش ميدهيم، بهتر است دم از طريق بيني انجام شود زيرا تنفس از دهان باعث خشکي گلو، تشنگي و احيانا سرماخوردگي و عفونت گلوميشود؛ ولي در ارتفاعات هنگام دم ميتوان هم از بيني و هم از دهان استفاده نمود ) با نسبت ۷۰ به ۳۰ درصد(؛ چون استفاده صرف از بيني به رغم مزاياي آن، به دليل حجم هواي ورودي کمتر، گاهي اوقات امکانپذير نيست.)؛ و سپس بازدم سریع و انفجاری، با صداي puffing (از طريق دهان ) هوا را به طور كامل از ريه ها خارج مي كنيم.
(هنگام بازدم بايد هواي درون ريه را محکم از دهان خارج کرد، تا بتوان از حجم هواي مرده داخل ريه تا حد امکان کاست و هواي پر اکسيژن را جایگزين نمود. تعداد دم و بازدم، به عواملي چون ارتفاع، آمادگي جسماني، شيب مسير، طول قد مها، حجم ريوي، ميزان رطوبت هوا و نحوه قرارگيري سر و گردن بستگي دارد. در شيب تند و ارتفاع بالا با يک گام دم و با گام بعدي عمل بازدم را انجام مي دهيم.)
در ارتفاع بالا، سرعت تنفس باید سریع باشد به طوری که بدن اکسیژن کافی خون را تامين كند. اگر بازدم به طور معمول باشد، سرعت تنفس سقوط خواهد کرد و شروع به نفس نفس زدن خواهيم كرد.( اين عمل باعث از دست دادن انر‍ژي مي شود.) بنابراين تمرين تنفس با فشار در صورتي كه به طور مداوم و سريع انجام شود كمك مناسبي براي كوهنورد مي باشد.
کوه نوردان حرفه ای معمولا در ارتفاعات بالا ازكپسول اكسيژن استفاده مي كنند.( اين عمل بيشتر در صعودهاي بالاي شش هزار متر انجام ميشود.) در اولین صعود موفق کوه اورست در تاریخ ۲۹ مه ۱۹۵۳، ادموند هیلاری و تنزینگ نورگی با استفاده از سيستم مدار باز دستگاه تنفس برای مقابله با کمبود اکسیژن در “بام جهان” استفاده كردند. نقطه ضعف عمده دستگاه تنفس “نسل اول” اين بود که کوهنورد ميبايست یک مخزن اکسیژن را بر پشت حمل كند.
استفاده از ماسك اكسيژن در ارتفاعات بالا و هواي رقيق ضروري مي باشد. در اين شرايط آب و هوایی، قدرت کوهنورد با هر گام كم ميشود. در اين ارتفاع تامين اكسيژن براي كوهنورد فراتر از روش puffing و نفس نفس زدن است، کوه نوردان بی تجربه ممکن است حالت تهوع را از ارتفاعات حدود پنج هزار متر داشته باشند. این علایم در ارتفاعات بالاترحاد تر خواهد شد. محققان دریافته اند که مردم با تنفس سريع ميتوانند،خطر ابتلا به بيماري ارتفاع را كاهش دهند.
برای جلوگیری از بیماری ارتفاع، بايد صعود را به صورت تدريجي داشت ( يعني هم هوايي )، در اين شرايط بدن خود را با افزايش ارتفاع منطبق ميكند و به ساخت گلبولهاي قرمز بيشتري در خون مي پردازد. به عنوان مثال، کوهنوردان براي صعود به اورست معمولا چند هفته در ارتفاعات مختلف كمپ مي زنند تا بدن قدرت انطباق با شرايط سخت را پيدا كند.
کوهنورد با تجربه می تواند به سرعت به یک محیط کم اکسیژن وفق پيدا كند. نوشیدن مقدار زیادی آب در هنگام صعود، به عنوان مایع کنترل سطح اسیدیته در خون، ما را قادر می سازد كه اکسیژن بیشتری در خون حفظ كنيم.
ترجمه و تنظيم: مرسا رحيمي نژاد
